7-mustaqil ishi elektronika va sxemalar bajardi: Begimqulov D

Elektronikada signallar quyidagilarga bo'linadi: analog, diskret va raqamli. Boshlash uchun biz sezadigaN, ko'rgan, eshitgan narsalarning aksariyati analog signaldir va kompyuter protsessorining ko'rgan narsasi raqamli signaldir. U juda aniq ko'rinmaydi, shuning uchun keling, ushbu ta'riflarni ko'rib chiqaylik va signalning bir turi boshqasiga qanday o'zgartirilishini ko'rib chiqamiz. Elektr tasvirida, analog nom, uning nomiga ko'ra haqiqiy qiymatning analogidir. Masalan, siz doimiy ravishda, hayotingiz davomida atrof-muhit haroratini sezasiz. Tanaffuslar yo'q. Shu bilan birga, siz nafaqat ikki darajali "issiq" va "sovuq" his qilasiz, balki bu qiymatni tavsiflovchi cheksiz hislar ham mavjud. Bir kishi uchun "sovuq" har xil bo'lishi mumkin, bu kuzning sovuqligi va qishning sovuqligi, engil sovuqlar, lekin har doim ham "sovuq“ salbiy harorat emas, xuddi "iliq" har doim ham ijobiy harorat emas. Bundan kelib chiqadiki, analog signal ikki xususiyatga ega: 1. O'z vaqtida uzluksizlik. 2. Signal qiymatlari soni cheksizlikka, ya'ni Analog signal aniq qismlarga bo'linishi yoki o'lchovni muayyan qismlarga bo'lish orqali sozlanishi mumkin emas. O'lchash usullari - o'lchov birligiga asoslanadi va ularning aniqligi faqat o'lchovni taqsimlash narxiga bog'liq bo'ladi, qanchalik kichik bo'lsa, o'lchov aniqroq bo'ladi.

Yarimo'tkazgichlar oʻtkazuvchanligi jihatidan metall va dielektriklar orasidagi moddalar boʻlib, oʻz fizik xususiyatlarini turli tashqi taʼsirlar (masalan yoritish, isitish va hokazo) natijasida keng intervalda oʻzgartira olish xususiyatiga ega. Yarimoʻtkazgichlar elektronika va mikroelektronikada juda keng qoʻllanilib, zamonaviy elektr jihozlarning deyarli hammasi - kompyuterlardan tortib to uyali aloqa telefonlarigacha barchasi yarimoʻtkazgichli texnologiyaga asoslangan. Eng keng qoʻllaniladigan yarimoʻtkazgich modda kremniy boʻlib, boshqa moddalar ham keng qoʻllaniladi. Yarimoʻtkazgichlar — elektr tokini yaxshi oʻtkazuvchi moddalar (oʻtkazgichlar, asosan, metallar) va elektr tokini amalda oʻtkazmaydigan moddalar (dielektriklar) orasidagi oraliq vaziyatni egallaydigan moddalar. Mendeleyev davriy sistemasida II, III, IV, V va VI guruhlarda joylashgan koʻpchilik elementlar. ularning bir qator birikmalari yarimo'tkazgichlar jumlasiga kiradi. Ya.da ham metallardagi kabi elektr oʻtkazuvchanlik elektronlarning harakati tufayli yuzaga keladi. Biroq elektronlarning harakatlanish sharoitlari metallar va Ya.da turlicha boʻladi. Ya. quyidagi asosiy xususiyatlarga ega: Ya.ning elektr oʻtkazuvchanligi temperatura koʻtarilishi bilan ortib boradi (mas, temperatura 1 K ga ortganda Ya.ning solishtirma oʻtkazuvchanligi 16—17 marta ortadi); Ya.ning elektr oʻtkazuvchanligida erkin elektronlardan tashqari atom bilan bogʻlangan elektronlar ham ishtirok etadi (baʼzi hollarda bogʻlangan elektronlar asosiy rol oʻynaydi); sof Ya.ga oz miqdorda qoʻshilma kiritib, uning oʻtkazuvchanligini keskin oʻzgartirish mumkin (mas, 0,01% qoʻshilma kiritilganda Ya. ning oʻtkazuvchanligi 10000 marta ortib ketadi).