8-laboratoriya ishi. Transpiratsiya tezligini tarsion tarozi yordamida aniqlash Transpiratsiya

Kerakli asbob va reaktivlar: O‘simlik novdasi, 30% li CoCl
2
eritmasi, filtr 
qog‘oz, qisqich, buyum oynasi, soat. 
Ishning bajarilishi. Tajriba boshlanishdan avval, transpirometr eksikatordan 
pinset yordamida olinadi va torsion tarozida tortib olinadi. So‘ngra esa tajriba uchun 
ajratilgan tabiiy sharoitda o‘sayotgan o‘simlik bargi ustiga yoki uning tag tomoniga 
transpirometr qoplanadi. Havo tarkibidagi suv bug‘larining transpirometrga ta’sir 
qilishidan himoyalash maqsadida, uning ustiga buyum oynasi qo‘yiladi va qisqich 
bilan siqib qo‘yiladi. Tajriba 10-15 daqiqa davomida olib boriladi. Mo‘ljaldagi 
vaqtning tamom bo‘lishi bilan qisqichlar olinadi va transpirometr torsion tarozida 
tortilib, uning og‘irligi aniqlanadi. 
Transpirometr og‘irligi, klimatik sharoitga qarab, har xil miqdorda o‘zgarishi 
mumkin. Shu transpirometr yuzasiga qarab, barg sathi topib olinadi va shu asosda 
transpiratsiya intensivligi aniqlanadi.
Nazorat uchun savollar. 
1.Transpiratsiya jadalligi deb nimaga aytiladi? 
2.Transpiratsiya jadalligi torzion tarozida qanday aniqlanadi? 
3.O’simliklarda suv bug‘latish qanday ahamiyatga ega? 
Topshiriqlar: 
1. Barglarning transpiratsiya intensivligi va erkin yuzadan bug'lanish intensivligi 
o‘rtasidagi farqni tushuntiring. 
2. Transpiratsiyani kamaytirish usullarini sanab o‘ting. 
3. Tajribadan olingan ma`lumotlarni jadval ko‘rinishida yozing va xulosalang. 

Adabiyotlar: 
1. Beknazarov B.O. O`simliklar fiziologiyasi. - T.:“Aloqachi”, 2009. - 536 bet. 
2. Хўжаев Ж. Ўсимликлар физиологияси.- Т.: «Meҳнaт», 2004. -223 б. 
3. Давронов Қ.С., Асамов Д.К., Махмудова М.М., Азизов Ҳ.Я. Ғўза 
физиологияси ва биокимёси. - Т.: «Университет», 2019. - 232 с. 
4. Полевой В.В. Физиология растений.- М.: «Высшая школа», 1989. - 464 с. 
5. Абдуллаев Р.А., Асомов Д.К., Бекназаров Б.О., Сафаров К.С. 
Ўсимликлар 
физиологиясидан 
амалий 
машғулотлар. 
- 
Т.: 
«Университет», 2004. - 196 б.