8-mavzu. Hujjat turlari va xususiyatlari: majlis bayoni, dalolatnoma, shartnoma. Yozilish uslubi, o‘ziga xos xususiyatlari. Reja

Dalolatnoma- muassasa yoki ayrim shaxslar faoliyati bilan bog‘liq biron bir bo‘lib o‘tgan (sodir bo‘lgan) voqea, hodisa, ish harakatni yoki mavjud holatni tasdiqlash, unga guvohlik berish maqsadida bir necha kishi tomonidan tuzilgan hujjatdir. Dalolatnoma tuzishdan asosiy maqsad sodir bo‘lgan voqea hodisalar yoki mavjud holatni qonuniy-huquqiy jihatdan isbotlash yoki tasdiqlashdir. Dalolatnoma deyarli barcha hollarda pul mablag‘lari va moddiy boyliklarga bog‘liq tuziladi, binobarin, u ko‘proq tadbirkorlik, moliya – xo‘jalik faoliyatida, hisob- kitob, oldi –sotdi va savdo sohalarida keng qo‘llanadi. Dalolatnomalar voqea – hodisalarni haqqoniy aks ettirish maqsadida bir necha shaxslar yoki maxsus vakolatli yakka shaxs (taftishchi, nazoratchi) tomonidan tuziladi.


MAJLIS BAYONI
Majlis bayoni yoki bayonnoma anjuman, majlis, yig`ilish, kengash va boshqa shu kabi tadbirlarning borishini, unda ishtirok etuvchilar, qatnashchilarning nutq va chiqishlari hamda shu yig`inda qabul qilingan qarorlarni qayd qiluvchi rasmiy hujjat hisoblanadi. Bu hujjat yaqingacha protokol, bayonnoma, majlis qarori, majlis bayoni kabi atamalar bilan ham yuritilib kelindi. Umuman olganda, majlis bayoni deb atash ko`proq maqsadga muvofiq keladi. Majlis bayonini yozish shu yig`in uchun saylangan yoki yig`ilish hujjatlarini rasmiylashtirib borish uchun doimiy tayinlangan kotibning vazifasiga kiradi.
O`tkazilgan har qanday yig`ilish uchun ham majlis bayoni yozilavermaydi. Muntazam o`tkaziladigan, oldindan rejalashtirilgan, tegishli kun tartibi belgilangan yig`ilishning majlis bayoni kotib tomonidan imkoni boricha to`liq yozib boriladi.To`g`ri, oldindan rejalashtirilmagan, zudlik bilan o`tkaziladigan yig`ilishlar ham bo`lishi mumkin. Bunday hollarda yig`ilish ishtirokchilari yig`ilish hay’ati a’zolari bilan bir qatorda yig`ilish kotibini ham saylab oladilar.
Yig`ilishlar o`tkazilishining ham bir qancha tartiblari bor, albatta. Mavzu bo`yicha ma’ruzachi tayinlanadi, uning nutqi va muhokamada chiqishlar uchun vaqt belgilanadi. Muhokamadan so`ng yig`ilish ishtirokchilarining ko`pchiligi tomonidan ma’qullangan xulosalar asosida mavzu bo`yicha qaror qabul qilinadi. Shu tariqa yig`ilish kun tartibidagi boshqa masalalar bo`yicha ham chiqishlar, muhokama va munozaralar o`tkazilib, ular yuzasidan ham qarorlar qabul qilinadi hamda bu jarayon majlis bayonida o`zining to`liq ifodasini topadi.
Majlis bayonlari korxonada olib borilayotgan ishlar, erishilgan yutuqlar, yo`l qo`yilgan kamchiliklar, rejalashtirilayotgan yangi tadbirlar, ular bo`yicha bildirilgan fikr-mulohazalar, qabul qilingan qarorlar va ularning ijrosini ta’minlash bo`yicha ko`zda tutilgan ishlar majmuidan iborat bo`lib qolmasdan, korxona tarixi, ishlab chiqarishning rivojlanishi va o`sishi, xodimlar faolligi, ularni rag`batlantirishning ahvoli, korxonada amalga oshirilayotgan ma’naviy-ma’rifiy, siyosiy-tarbiyaviy tadbirlarni aks ettiruvchi muhim hujjat hamdir. Texnika rivojlangan bugungi sharoitda majlis bayonlari stenografik yoki kompyuterda yozishdan tashqari, fonografik va videotasvirlar orqali ham qayd etib borilmoqda.
Hujjatchilikda majlis bayonidan ko`chirma ham muhim o`rin tutadi. Ba’zan muhokama etilgan barcha masalalar bo`yicha emas, balki ayrim bir masala yuzasidan ko`chirma talab etiladi. Majlis bayonidan ko`chirma olinganda uning talab qilingan masalaga oid qismi - asosiy nutq, muhokamadagi chiqishlar hamda mavzu yuzasidan qabul qilingan qarorlar qismi yig`ilish raisi va kotibi imzosi bilan tasdiqlangan holda beriladi.
Majlis bayonining zaruriy qismlari:
- yig`ilish o`tkazilayotgan korxona, tashkilot, muassasa nomi;
- hujjat nomi - majlis bayoni (yoki majlis bayonidan ko`chirma);
- yig`ilish o`tkazilgan sana, tartib raqami, joyi;
- yig`ilish raisi va kotibning familiyasi, ismi;
- matn: 1) yig`ilish ishtirokchilari ro`yxati yoki ularning soni; 2) yig`ilish kun tartibi; 3) eshitildi (masala bo`yicha ma’ruzachining familiyasi, ismi va nutqi); 4) so`zga chiqdi (muhokamada qatnashganlarning familiyasi, ismi, fikr-mulohazalari); 5) qaror qilindi (har bir masala bo`yicha chiqarilgan xulosalar asosida qabul qilingan qarorlar);
- ilovalar (ma’ruza bo`yicha qo`shimcha ma’lumotlar, ma’lumotnomalar, hisobot, ma’ruza matni, jadval va boshqalar);
- yig`ilish raisi va kotibning imzolari, familiyasi, ismi.


NAMUNA

Samarqand davlat universiteti filologiya

fakulteti rus filologiyasi bo`limi ikkinchi kurs “A” guruhi
talabalarining 2018-yil 12-sentabr kuni bo`lib o`tgan kasaba
uyushmasi a’zolari yig`ilishining 1-sonli