8-mavzu. YaSsi va barabanli sim g‘alvirlar reja

Oraliq jarayonida sim g‘alvirda elashda ishlatilayotgan sim g‘alvirlar uchun elak o‘lchamlarining tirqishini tanlash

		Qiya sim g‘alvir						Gorizontal sim g‘alvir
, mm	Shag‘al			Chaqiq tosh			Shag‘al				Chaqiq tosh
		α, mm	, mm		α, mm	, mm			α, mm	, mm			α, mm		, mm
cheg.	S, %			S, %			S, %				S, %
d			kvad.			kvad.				kvad.					kvad.
			d			d				d					d
5	Istal-	5	6	Istal-	5	6	Istal-		5	6	Istal-		5		6
	gan			gan			gan
10		10	12		10	12			10	12			10		12
											gan
15	60 gacha	14	18	70 gacha	14	18	75 gacha		14	18			16		18
	> 60	16	20	> 70	16	18	> 75		16	20
20	60 gacha	18	24	Istal-	20	24	75 gacha		18	24	Istal-		20		24
				gan							gan
	> 60	20	26		20	24	> 75		20	26
25	60 gacha	25	30	Istal-	25	30	75 gacha		25	30	Istal-		25		30
				gan							gan
	> 60	25	32				> 75		25	32
40	60 gacha	35	47	Istal-	40	47	75 gacha		35	47	Istal-		40		47
				gan							gan
	> 60	40	52				> 75		40	52
70	60 gacha	70	82	Istal-	70	82	75 gacha		70	82	Istal-		70		82
				gan							gan
	> 60	70	90				> 75		70	90

Ko‘rib chiqilayotgan uslub shag‘al va chachiq tosh mahsulotlari fraksiyalarini materiallarning ifloslanish darajasidan bog‘liqlikda o‘rtacha 3-6% gacha namlik bilan mayda elakda yopishib qolmaydigan tebratuvchi sim g‘alvirlarning texnologik parametrlarini quruq saralanishida hisoblash uchun mo‘ljallangan. O‘lchamlari 15-20 mm dan ko‘proq tirqishli elaklar bilan sim g‘alvirda elashda materiallar namligi saralash natijalariga deyarli ta’sir ko‘rsatmaydi.

Keltirilgan formulalarda materiallarning boshlang‘ich namligi hisobga olinadigan koeffitsientlari mavjud emas. Shunday ekan turli darajada materiallar ifloslanishini to‘g‘ri hisobini amalda olib borish mumkin emas. Asosiysi nisbatan mayda materiallarni oshib ketadigan kritik namlik bilan sim g‘alvirda elashda, fraksiyalar bo‘linishi berilgan chegarasini buzilishiga olib keladi. Ularning katta ifloslanishiga yo‘l qo‘yib bo‘lmaydigan va hattoki elak tirqishlariga yopishib qolishi hamda uning oqibatida mahsulotni sim g‘alvir elagida turishi mumkin bo‘lmay qoladi. Bunday holatda tirqishlari 15-20 mm gacha bo‘lgan elaklarda yo‘l uslubda sim g‘alvirda elashda qo‘llash zarur, ba’zilari uchun hozirgi uslubni ham ishlatish mumkin. Amalda ishlab chiqarish samaradorligi bu holatda to‘liq oqlangan zaxirani ta’minlash bilan hisoblab aniqlangandan bir qancha oshib ketadi.
Quyida keltirilgan formula gorizontal va qiya sim g‘alvirlar uchun materialning harakatlanish tomoniga valning aylanishida sim g‘alvirda elashda kutiladigan samaradorlikni aniqlashga imkon beradi.
Ye₁ = e k₁ k₂ k₃ %. (2)

bu yerda: e – k₁ , k₂ , k₃ birga teng bo‘lganda, sim g‘alvirda elashda natijaviy qiymati namunasi (o‘rtacha holat uchun);

k₁ – sim g‘alvirning hisobga oluvchi burchak qiyaligi koeffitsienti;
k₂ – boshlang‘ich materialning pastki darajasida o‘tkazadigan dona tarkibini hisobga oluvchi koeffitsienti;
k₃ – elak tirqishining yarmidan kichik o‘lchami, pastki darajasidagi donalar fraksiyasi (bo‘lakcha) tarkibi foizini hisobga oluvchi koeffitsient.

Hozirgi vaqtda shag‘al va chachiq tosh mahsulotlari fraksiyalarini sim g‘alvirda elashda tebratkich valining teskari aylanishi qo‘llanilishi tavsiya etiladi.

4–jadvalda tebratkich valining to‘g‘ri va teskari aylanishlaridagi koeffitsientlarining qiymati keltirilgan.

4–jadval