3–bilet 1.Nafas olishning nerv va gumoral boshqarilishini tushuntirib bering?
2. Odamda qad- qomatning shakillanishi va uning turlari.
3. Suyak singanda birinchi yordam ko’rsatish. . Suyaklar qancha pishiq bo‘lmasin, odam yiqilganida yoki biron jarohat olganida sinishi mumkin. Ayniqsa, qo‘l va oyoq suyaklari ko‘proq sinadi. Suyaklar yopiq va ochiq sinishi mumkin. Yopiq singan suyak tashqi ko'rinishi bilan sog‘lom suyaklardan deyarli farq qilmaydi, faqat kuchli og‘riq suyakning singanligidan darak beradi. Bunday hollarda, birinchi navbatda, suyakning singan joyining harakatsizligi ta’minlanishi lozim. Suyaklar joyidan qo‘zg‘aImasligi uchun singan joyga taxtakach qo‘yib bog‘lanadi. Tayyor taxtakach bo‘lmaganida taxta, daraxt novdasi yoki kartondan taxtakach yasaladi. Shikastlangan joy ezilmasligi uchun taxtakach ostiga yumshoq narsa qo‘y'ladi. Taxtakach bint bilan qo‘l yoki oyoqqa bog‘lab qo‘yiladi. Buning ham iloji bo‘lmaganda singan qo‘l tanaga, singan oyoq sog‘lom oyoqqa bog‘lab qo‘yiladi. Bunday chora og‘riqni kamaytirish bilan birga singan suyaklarning joyidan siljib, boshqa organlarning jarohatlanishidan saqlaydi. Suyaklarning ochiq sinishi ayniqsa xavfli hisoblanadi. Ochiq singan suyak g'ayritabiiy shaklga kiradi. Odatda, oyoq yoki qo‘l suyaklari ochiq sinadi. Bunday hollarda singan suyakni mutlaqo harakatlantirmaslik lozim. Aks holda, suyakning singan qirralari muskullar, qon tomirlari, nerv to‘qimalan va teriga shikast yetkazadi. Jarohatga infeksiya tushishi xavfi tug‘iladi. Shu sababdan ochiq singan suyak dastlab dezinfeksiya qilinib, unga toza bog'ich qo'yiladi. So‘ngra singan joyga taxtakach qo‘yilib, bemor kasalxonaga jo‘natiladi.
