1-Ko’paytuvchi
|
5
|
6
|
9
|
2
|
2-ko’paytuvchi
|
2
|
8
|
3
|
4
|
Ko’paytma
|
10
|
48
|
27
|
8
|
|
|
|
|
|
1-bo’linuvchi
|
81
|
225
|
600
|
3226
|
2-bo’linuvchi
|
9
|
25
|
10
|
2
|
Bo’linma
|
9
|
9
|
60
|
1613
|
Har bir yangi jadval ikkita bir xil sonlarni ko`paytirish holidan boshlanadi, chunki berilgan sonni ko`paytirishning oldingi hollari tanish hisoblanadi ularni ilgari qaralgan jadvallarda ko`paytuvchilar o`rinlarini almashtirish yo`li bilan hosil qilish mumkin.
Hisoblash usullari bolalarga to`la tushunarli bo`lishi uchun ularni ko`rsatmaqo`llanmalar yordamida aniqlashtirish maqsadga muvofiq, bunda buyumlarning
rasmlari ikkitadan, uchtadan…. qilib chizilgan kartochkalardan, sonli figuralardan,
kvadrat Santimetrlarga bo`lingan kvadrat ditstimetrlardan foydalanish mumkin.
Ayniqsa, bunda kataklarga bo`lingan to`g`ri turtburchak tasvirlangan moslamadan
foydalanish yaxshi natija beradi.
4. Ko‘p xonali sonlarni ko‘paytirish va bo‘lish amallari tartibini tahlil qilish.
Boshlang’ich sinflarda arifmetik amallarni bajarishga o’rgatishda ularning bajarilish tartibi tushuntiriladi. Har qanday misollarda arifmetik amallar bajarish tartibini quyidagicha tushuntirilsa maqsadga muvofiq.
Agar ifoda faqat qo‘shish va ayirish amallaridan iborat bo‘lsa, amallar berilgan tartibda (chapdan o‘ngga ) bajariladi.
200 – 130 + 70 ∙ 3 = 70 + 70 ∙ 3 = 70 + 210 = 280
Agar ifoda ko‘paytirish va bo‘lish amallaridan iborat bo‘lsa, amallar berilgan tartibda (chapdan o‘ngga ) bajariladi.
56 : 7 ∙ 2 : 4 = 8 ∙ 2 : 4 = 16 : 4 = 4
64 : 8 : 4 ∙ 9 = 8 : 4 ∙ 9 = 2 ∙ 9 = 18
Agar ifoda har xil arifmetik amallardan iborat bo‘lsa, avval ketma – ket ko‘paytirish va bo‘lish amallari (chapdan o‘ngga ) bajariladi, keyin qo‘shish va ayirish amallari (chapdan o‘ngga ) bajariladi.
40 – 5 ∙ 5 + 12 = 40 – 25 + 12 = 15 +12 = 27
90 – 27 : 9 ∙ 3 = 90 – 3 ∙ 3 = 90 – 9 = 81
Ko’p xonali sonlarni ko’paytirish va bo’lishda amallar ustun ko’rinishida yechish orqali bajariladi. Ko’paytirishda bolalarga dastlab oxirgi sondan ko’paytirib borilishi, ko’paytma ikki xonali son chiqqanida birlik son yozilishi va keyingi ko’paytmaga qo’shilishi, keying son ko’paytmalari tag qismidan yozilish kerakligi tushuntiriladi.
Dostları ilə paylaş: |
