9-mavzu. Texnologiyaning globallashuvi va uning jahon bozoriga ta’siri

Innovatsion faoliyatdagi eng muhim masala — yangi texnologiyalaming alohida mamlakat iqtisodiy o‘sishiga qo‘shgan ulushini aniqlashdir. Texnologik rivojlanish va iqtisodiy o‘sish o'rtasidagi ijobiy bog‘liqlik neoklassik o‘sish modellaridan biri bo‘lgan ekzogen texnik rivojlanish modeli orqali isbotlangan. Bu haqdagi yanada aniq xulosalami Massachuset texnologik instituti professori, Nobel mukofoti sovrindori Robert Solou keltirib o‘tadi. R.Solou birinchi boiib iqtisodiy o ‘sishning muhim omili kapital emas, balki texnologik rivojlanish ekanligini asoslab berdi. Uning 1909-1957- yillami qamrab olgan statistik ma’lumotlar asosidagi hisob-kitoblari iqtisodiy o‘sishni ta’minlashda ishchi kuchining ko‘payishi va kapital iste’molining ortishi muhim bo‘lganligini, ammo ular hal qiluvchi omillar emasligini ko‘rsatdi. Shuningdek, R. Solou texnologik rivojlanish natijasida qishloq xo‘jaligining xususiy sektorida mahsulot ishlab chiqarish hajmi 60—70 % ga va mehnat unumdorligi esa 90 % ga o‘sganligini keltirib o ‘tadi.

Innovatsion faoliyatdagi eng muhim masala — yangi texnologiyalaming alohida mamlakat iqtisodiy o‘sishiga qo‘shgan ulushini aniqlashdir. Texnologik rivojlanish va iqtisodiy o‘sish o'rtasidagi ijobiy bog‘liqlik neoklassik o‘sish modellaridan biri bo‘lgan ekzogen texnik rivojlanish modeli orqali isbotlangan. Bu haqdagi yanada aniq xulosalami Massachuset texnologik instituti professori, Nobel mukofoti sovrindori Robert Solou keltirib o‘tadi. R.Solou birinchi boiib iqtisodiy o ‘sishning muhim omili kapital emas, balki texnologik rivojlanish ekanligini asoslab berdi. Uning 1909-1957- yillami qamrab olgan statistik ma’lumotlar asosidagi hisob-kitoblari iqtisodiy o‘sishni ta’minlashda ishchi kuchining ko‘payishi va kapital iste’molining ortishi muhim bo‘lganligini, ammo ular hal qiluvchi omillar emasligini ko‘rsatdi. Shuningdek, R. Solou texnologik rivojlanish natijasida qishloq xo‘jaligining xususiy sektorida mahsulot ishlab chiqarish hajmi 60—70 % ga va mehnat unumdorligi esa 90 % ga o‘sganligini keltirib o ‘tadi.

• Nobel mukofoti laureati Yan Tinbergenning AQSh, Germaniya, Buyuk Britaniya va Fransiyaga oid 1870—1914-yillami qamrab oluvchi hisob-kitoblari yuqoridagi mamlakatlaming iqtisodiy o'sishida texnik rivojlanishning ulushi - mehnat va kapital kabi omillarga nisbatan sezilarli darajada past ekanligini ko‘rsatdi. Yuqoridagilardan kelib chiqib AQShda real sektor tarmoqlarida ekstensiv rivojlanishdan intensiv rivojlanish yo‘liga o ‘tila boshlandi. Keyinchalik rivojlanishning ushbu modeli boshqa mamlakatlarga ham ko‘cha boshladi.