A. A. Solonitsina

 
 
 
Fransa 
Fransızların vətəni iş protokolu və etiket qanunlarının ya- 
radıcısı hesab olunur. Fransızlar çox cəsarətli, incə, etiket qay- 
dalarına riayət etməyə can atırlar. Fransız milləti zəngin bir 
tarixə və mədəniyyətə sahib Avropanın ən fərqli xalqlarından 
biridir. Fransız dili diplomatik yazışma və beynəlxalq ünsiyyət 
dili olub. Bu özünü fransız işgüzar ünsiyyət tərzinin xüsusiy- 
yətlərində və milli xarakterinin xüsusiyyətlərində özünü gös- 
tərir. Onlar riskli maliyyə əməliyyatlarından qaçmağa çalışırlar. 
Fransız xalqı ifrat millətçiliyi ilə fərqlənir. Onlar şübhəli, eh- 
tiyatlı, ağıllı bacarıqlıdırlar. İşgüzar görüşlər və danışıqlar za- 

---

www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
A.A. Solonitsina. 
“Peşə etikası və etiket” 
139 
manı ingilis və alman dilindən istifadəyə mənfi reaksiya gös- 
tərirlər. Ancaq fransız iş adamları həvəsli, etibarlı, səxavətlidir- 
lər. Sözü necə deməyi sevir və bilirlər. Danışıqlar çox rahat və 
müstəsna sürətlə gedir. Fransızlar əlləri məharətlə sıxırlar. On- 
ların əl sıxmasının bir çox çalarları var. Dost, isti, laqeyd, diq- 
qətsiz və s. Fransızların milli ənənəsi Fransız mətbəxidir. Bu 
onların milli qürurunu təşkil edir. Nimçədə yemək saxlamaq 
qəbul edilmir: Yeməyi duzlamaq masa arxasında ev sahibinə 
hörmətsizlik hesab olunur. Masaya heç bir ədviyyat qoyulmur. 
Fransızlar mehriban, danışan, emosional, ehtiyatlı və tələskən- 
dilər. Ünsiyyətcil olmaqlarına baxmayaraq təklikdə işləməyi 
xoşlayırlar. Başqalarını mühakimə etməyi sevirlər, lakin öz ün- 
vanlarına tənqidi qəbul etmirlər. Fransanın işgüzar insanları 
davranışlarında daha rahat və həmsöhbətlərə açıqdırlar. Fran- 
sızlar ünsiyyətcil, zərif, nəzakətli və etiket qaydalarına riayət 
etməyə çalışırlar. Zəka, azadlıq və müstəqillik arzusu, fəlsəfə, 
təsviri sənət, ritorika kimi tarixən formalaşmış mədəniyyət ənə- 
nələri müasir iş adamlarının davranışında da iz buraxır. Zəkanı, 
ünsiyyət qurma qabiliyyətini, müqavilələrin və əməliyyatların 
şərtlərini dəqiq şəkildə müəyyənləşdirməyi yüksək qiymətlən- 
dirirlər. Fransada işgüzar tanışlıq zamanı vizit kartı verilir. On- 
da hansı ali təhsil ocağını bitirməsini qeyd etmək tövsiyyə olu- 
nur. Fransızlar üçün təhsil son dərəcə vacibdir. Görüşdə Fransa 
tərəfdən bir neçə nəfər iştirak edirsə, daha yüksək vəzifədə olan 
bir şəxsə vizit kartı verilir. Qonaqların geyimi yüksək keyfiy- 
yətli, təbii materialdan hazırlanmalıdır. Heç bir şey sintetik ol- 
mamalıdır. Fransızlar bir çox vacib qərarları ofisdə deyil, şam 
yeməyində də verirlər. 

---

www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
A.A. Solonitsina. 
“Peşə etikası və etiket” 
140 
İşgüzar qəbullar kokteyl formasında səhər yeməyi, nahar 
və ya şam yeməyi şəklində ola bilər. İş haqqında yalnız kofe 
verildikdən sonra danışmaq olar. Fransızlar onları ən çox ma- 
raqlandıran məsələni dərhal müzakirə etməyi xoşlamırlar. Neyt- 
ral mövzularda uzun söhbət etdikdən sonra ona tədricən yaxın- 
laşırlar. Din, siyasət, ailə vəziyyəti, xidmətdəki vəzifə, gəlir 
xərcləri ilə bağlı problemlərə toxunmurlar. Onların müqavilələ- 
ri konkret, yığcam, qəqiq olur. Fransız iş adamları mövqelərini 
məharətlə müdafiə edirlər, ancaq bazarlıq etməyə meyilli deyil- 
lər. Çox vaxt ehtiyat mövqe tuturlar. Danışıqlar zamanı dəyi- 
şiklik etməyi sevmirlər.İşgüzar danışıqlar diqqətlə hazırlanır, 
daxil olan təkliflərin bütün aspektlərini və nəticələrini hərtərəfli 
öyrənirlər. İşgüzar danışıqlar ümumiyyətlə saat 11-də başlayır. 
Bir saat yarımdan sonra danışıq aparanlara operativ səhər ye- 
məyi təklif olunur. Fransızlarda iş ortağına ilk görüşdə suvenir, 
hədiyyə etmək adət deyil. Yeməyə dəvətnamə qonaq üçün yük- 
sək bir şərəfdir. Ona təyin olunmuş vaxtdan on beş dəqiqə son- 
ra gəlməlisiniz. Bura hədiyyə olaraq çiçəklər (ağ və xrizante- 
malar istisna olmaqla, onlar ölü güllər sayılır) və ya bahalı 
markalardan olan şərab uyğundur. Sərt içkiləri fransızlar çox 
nadir hallarda içirlər. Fransız restoranına gedərkən papaq və 
paltonu soyunurlar. Yeməyin sonunda hesabı götürür, əgər çay 
pulu ilə bir yerdədirsə, deyilsə o zaman hesaba 10% əlavə 
olunur. Restoranlarda hesab nimçədə, salfetkanın altında veri- 
lir. Pulu eyni salfetin altına qoyurlar.