A. A. Yusupxodjayev,B. T. Berdiyarov


Kuydirilgan rux boyitmasini sulfat kislota eritmalarida tanlab eritish



Yüklə 2,63 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə73/102
tarix03.12.2023
ölçüsü2,63 Mb.
#171833
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   102
OG‘IR RANGLI METALLAR METALLURGIYASI ДАРСЛИК

 
Kuydirilgan rux boyitmasini sulfat kislota eritmalarida tanlab eritish 
Dunyo amaliyotida turli hil tanlab eritish sxemalari qo‘llaniladi: bir, ikki va 
uch bosqichli, davriy va uzluksiz va boshqalar. Eng keng tarqalgan sxema-bu 
uzluksiz qarama-qarshi oqimli ikki bosqichli tanlab eritishdir.
Kuyindi tarkibidagi ruxning erishi, N
2
SO
4
konsentrasiyasi va harorat oshishi 
bilan ko‘tariladi, ammo bunda zarar moddalar ham erishi mumkin va bu hodisa 
bo‘lajak elektroliz jarayonida qiyinchilik yaratadi. 
Eritmada ko‘p zarar moddalarning miqdorini rN qiymatini 5,2-5,4 gacha 
ko‘tarish yo‘li bilan kamaytirish mumkin. pH ko‘rsatgichini belgilangan qiymatdan 
ko‘tarilishi eritmadagi ruxni gidrolizlanishiga olib keldi va rux gidroksid shaklda 
cho‘kmaga tushib qolishi mumkin. 
Qarama-qarshi oqim prinsipida tanlab eritishning ikkinchi bosqichi kuchli 
sulfat kislota eritmalarida olib boriladi (130-150 g/l N
2
SO
4
) (nordon tanlab eritish 
bosqichi). Birinchi bosqichda esa tanlab eritish jarayoni kuchsiz sulfat kislota 
eritmasi bilan olib boriladi (50-60 g/l N
2
SO
4
) (neytral tanlab eritish bosqichi). 


158 
Birinchi bosqichda olinadigan eritmada, sulfat kislotasining miqdori juda kam 
(rN=5,2-5,4), va buning natijasida neytral eritmada zarar moddalar deyarli yo‘q.
Tanlab eritishning birinchi bosqichida (neytral tanlab eritish) quyidagi 
texnologik masalalar echiladi: 
1) kuyindidagi rux sulfatini va rux oksidini qisman erishi;
2) eritmadagi ortiqcha sulfat kislotasini neytralizasiyalash; 
3) eritmani zarra moddalardan gidrolitik tozalash; 
4) eritmani qattiq moddalardan ajratib olish; 
5) kuyindini issiqligidan oqilona foydalanish. 
Neytral tanlab eritishning yakuniy maqsadi gidrolitik usul bilan tozalanadigan 
moddalardan toza rux saqlovchi eritma olishdir. 
Tanlab eritishning ikkinchi bosqichi (nordon tanlab eritish) vazifalari: 
1) kuyindidagi ruxni to‘liq eritish; 
2) zarar moddalarning erishini cheklash; 
3) mыshyak va germaniyni oksidlantirish; 
4) eritmani zarar moddalardan tozalash; 
5) qattiq va suyuq fazalarni bir-biridan ajratib olish. 
Nordon tanlab eritishning yakuniy maqsadi kekda eruvchan rux birikmalarini 
to‘liq eritmaga o‘tkazish. 
3.4.- rasmda rux kuyindilarini uzluksiz qarama-qarshi oqimli ikki bosqichli 
tanlab eritish sxemasi ko‘rsatilgan. 
Kuyindi 
Neytral tanlab eritish 
Ifloslangan eritma 
Zararli moddalardan tozalash 
Chiqindi va 
yarim 
mahsulotlar 
Maxsus qayta 
ishlashga 
Toza eritma 
Elektroliz 
Katod rux
Ishlatilgan 
elektrolit 
Quyuqlashgan 
bo

tana 
Nordon tanlab eritish 
Rux keki 
Nоrdon 
eritma 


159 

Yüklə 2,63 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   102




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin