A. G. Abdukadirov 2017 y

Birinchi tamoyilda tarmoqning dasturlashtirilgan ta’minoti ko‘pgina 
foydalanuvchilarga xamma kirishi mumkin bo‘lgan bosh kompyuter resurslarini 
taqdim etishga mo‘ljallangan. U fayl-server deb yuritiladi. Bosh kompyuterning 
asosiy resursi fayllar bo‘lgani uchun u shu nomni olgan. Bu dasturli modullar yoki 
ma’lumotlarga ega fayllar bo‘lishi mumkin. Fayl-server - bu serverning eng umumiy 
turi. SHunisi qiziqki, fayl-serverini disk xajmi odatdagi kompyuterdagidan ko‘p 
bo‘lishi kerak, chunki undan ko‘pgina kompyuterlarda foydalaniladi.
Tarmoqda bir qancha fayl - serverlar bo‘lishi mumkin. Tarmoqdan 
foydalanuvchilarning birgalikda foydalanishiga taqdim etiladigan fayl-serverning 

---

boshqa tur serverlarini sanab o‘tish mumkin. Masalan: printer, modem, faksimil 
aloqa uchun qurilma. Fayl-server resurslarini boshqaruvchi va ko‘pgina tarmoq 
foydalanuvchilari uchun ruxsat beruvchi dasturiy tarmoq ta’minoti tarmoqning 
operatsion tizimi deb ataladi. Uning asosiy qismi fayl-serverda joylashadi; ishchi 
stansiyada faqat resurs va fayl-server orasidan murojaat qilinadigan dasturlar 
oralig‘idagi interfeys rolini bajaruvchi uncha katta bo‘lmagan qobiq joylashtiriladi.
Ushbu tamoyil doirasida ishlashga mo‘ljallangan dastur tizimlari 
foydalanuvchiga fayl-serverdan foydalanish imkonini beradi. qoida bo‘yicha ushbu 
dasturli tizimlar fayl-serverda saqlanishi va barcha foydalanuvchilar tomonidan bir 
vaqtda foydalanilishi mumkin. Lekin bu dasturlarning modullarini bajarish uchun 
zarur bo‘lganda foydalanuvchi kompyuteriga ya’ni ishchi stansiyasiga o‘tkaziladi 
va kerakli ishni bajaradi. Bunda barcha ma’lumotlarni qayta ishlash (agar ular 
umumiy resurs bo‘lsa va faylli serverda saqlanayotgan bo‘lsa xam) 
foydalanuvchining kompyuterida amalga oshiriladi. SHubxasiz buning uchun 
ma’lumotlar saqlangan fayllar foydalanuvchining kompyuteriga ko‘chirilishi kerak.