A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev
Energiya tejamkorligining ma’muriy va moliyaviy-iqtisodiy
Yüklə 0,94 Mb.
|
|
2.3.Energiya tejamkorligining ma’muriy va moliyaviy-iqtisodiy
boshqarish mexanizmlari Yurtimizda iqtisodiyotni samarali boshqarish va xalq farovonligini oshirish maqsadida energiya tejamkorligini moliyaviy – iqtisodiy boshqarish mexanizmi ishlab chiqildi. Bu yo‗nalishda yaratilgan moddiy boyliklardan tejab ishlatish va oqilona foydalanish tobora muhim ahamiyat kasb etib bormoqda. Farovonlikni esa elektr energiyasiz tasavvur qilib bo‗lmaydi. Iqtisodiy tizim korxonalarini harakatga keltirayotgan, xonadonlarimizni charog‗on, mushkullarimizni oson qilayotgan elektr energiya bebaho boyligimiz. Shu bois, har bir jamoada va har bir xonadonda elektr energiyasidan tejash va oqilona foydalanish lozimdir. Elektr energiyasiga bo‗lgan oqilona munosabatdan ham davlatimiz, ham xalqimiz manfaat ko‗radi. Respublikamiz bo‗yicha xalq xo‗jaligini va aholisini elektr energiyasi bilan ta‘minlash uchun bir sutkada elektr quvvati hosil qiluvchi stansiyalarda 51 mln.kub metrdan ortiq tabiiy gaz va 20 ming tonnadan ortiq ko‗mir yoqilmoqda. Bunday harajatlar ko‗lamini tasavvur qilgan odam, tejamkorlikning naqadar zarurligini tushunib yetadi. Qolaversa, elektr tarmoqlaridagi o‘ta yuklanib ishlash rejimlarni bartaraf etishda tejamkorlik eng yaxshi imkoniyatdir. Afsuski, elektr energiyasidan 120
holatlari oz emas. O‘zbekiston Respublikasining "Energiyadan oqilona foydalanish to‗g‗risida"gi, "Elektr energetikasi to‗g‗risida"gi qonunlariga muvofiq mamlakatimizda sanoat va kommunal xo‗jalik sohalariga energiya va resurs tejaydigan zamonaviy texnika va texnologiyalar keng joriy etilmoqda. Ayni paytda esa svetodiod lampalar ishlab chiqarish va ularni qo‗llashga alohida e‘tibor qaratilmoqda. Svetodiod lampalarning boshqa yoritgichlardan muhim ustuvorligi shundan iboratki, ular uzoq muddatli xizmat ko‗rsatadi (100.000 soatgacha) elektr energiyasini iqtisod qilishi, atrof muhit uchun xavfsizligi va miltillashning yo‗qligi asosiy afzalliklaridan biri hisoblanadi. Oddiy cho‘glanma lampalarning xizmat muddati 1.000 soat bo‗lsa, svetodiod lampalarning xizmat muddati 50.000 dan 100.000 gacha soatni tashkil etadi. Svetodiod lampalar – ekologik toza, qizimaydi va atmosferaga zararli moddalar chiqishini qisqartiradi, foydalanilgandan keyin maxsus utilizatsiyani talab etmaydi. Hozirgi vaqtda respublika elektr energiyasi iste‘molchilari tomonidan 43 milliondan ortiq, quvvati 60 vatt oddiy lampochkalardan foydalaniladi. Ularning umumiy quvvati 2500 MVt bo‗lib, elektr energiyasining iste‘moli esa 6,4 mlrd. kVt∙s ni tashkil etadi. Agarda barcha elektr energiyasi iste‘molchilari oddiy lampalarni svetodiod lampalariga almashtirishsa elektr energiyasi iste‘molini 5 mlrd.kVt∙s kamaytirish mumkin, bunda respublikamiz tabiiy boyliklari bo‗lmish 1,6 mlrd.kub.metr gaz yoki 5 mln. tonna ko‗mir tejaladi. ―O‘zbekenergo‖ AJ barcha elektr energiyasi iste‘molchilariga tabiiy boyliklarni asrash hamda oilaviy budjetni iqtisod qilish maqsadida oddiy lampalarni svetodiod lampalariga almashtirishni tavsiya etadi. |