A. I. To’rayev, F. F. Axrorov, M. M. Rahmatov

Dargohdagi mansab va unvonlar tartibi. 
Amir-davlatning oliy hukmdori. 
Ulug’ hojib-mavqeyi davlat miqyosida katta bo’lgan. Rasmiy 
marosimlarda u oliy hukmdorga eng yaqin joyni egallagan, jiddiy 
harbiy yurishlarda qo’shinning mas’uliyatli qismiga boshchilik qilgan 
ya’ni qo’shinning chap qanotini boshqargan, maxsus saralangan 
qismlar tayyorgarligini tekshirib turgan. Hojiblar bir vaqtning o’zida 
1
Эшов.Б. Ўзбекистон давлатчилиги ва бошқаруви тарихи. -T.: 2012. -Б.186. 
2
Азамат Зиё. Ўзбек давлатчилиги тарихи. -T.: “Шарқ”, 2000. -Б.116. 

---

48 
shixna yoki sihopsalor mansabiga ega bo’lganlarini ham eslatib o’tish 
joizdir. Ular odatda qora chakmon va ikki uchli kuloh kiyib yurganlar. 
Sipohdor-dargohda saroy xizmatchisidir. 
Da’votdor-oliy hukmdorning shaxsiy hujjat, xat ishlari bilan 
shug’ullangan. 
Pardador-amirning pinhona vazifalarini bajaruvchi shaxsdir. 
Xazinachi-amir xazinasichisi hisoblangan. 
Chartdor - sulton bazmalarini tashkil qilgan. 
Alamdor- sulton bazmalarini tashkil qilgan . 
Xadim- saroyda hukmdorning shaxsiy xizmatchisi bo’lib, ular 
sultonga sadoqat bilan xizmat qilishgan. 
Ustod-o’qituvchi, g’aznaviylar davlatida olimlarga boshchilik 
qilgan. 
Sadr-musulmon ruhoniylar vakillarning yuqori vakili. 
Mustahrij-aybdorni tayoqlar yordamida kaltaklab gunohlarini, 
aybini ochib beruvchi.
Murtabador-saroydagi o’rta darajadagi amaldor. 
Jomaxon-amir kiyim-kechaklarini saqlovchi xona boshlig’i. 
Farrosh-saroydagi kichik xizmatchilar. 
Devon tuzilishi va undagi mansab hamda unvonlar. 
Bosh Vazir-u barcha ma’muriy, siyosiy va xo’jalik 
muassasalarni nazorat qilgan.