A. K. Xusanov

Mashg’ulot haqida ma’lumot. 
Gregarinalar sporalilar orasida nisbatan 
yirikroq bo’lib 0,1-1,6 mm gacha bo’ladi. Ular faqat umurtqasiz hayvonlar 
lichinkalari ichida parazitlik qiladi. Tekinxo’rlik qilib hayot kechirganlari uchun 
ularda og’iz, ovqat hazm qiluvchi va qisqaruvchi vakuolalar bo’lmaydi. 
Gregarinalar tayyor ovqatni butun tanasi bo’ylab shimib (osmotik yo’l bilan) 
oziqlanadilar. Gregarinaning tanasi uzun chuvalchangsimon bo’lib, 3 qismdan 
iborat, oldingi-epimerit, o’rta-protomerit va keyingi-deytomerit deyiladi. Unda 
bitta yadro bor. Epimerit qismi xo’jayinning ichki hujayralariga yopishishi uchun 
hizmat qiladi. 
Gregarina jinsiy yo’l bilan ko’payadi. Voyaga etgan Gregarinalar-
gamontalar yoki gametotsitlar deyiladi. Ikkita gregarina qo’shilib sizigi hosil 
qiladi. Bunda bitta gregarina tanasining keyingi qismi bilan ikkinchi gregarnaning 
oldigi qismi yopishadi. Ikkala gregarina yumoloqlanib umumiy pardaga o’ralib, 
sista hosil qiladi. Lekin sista ichida gregarinalar o’zaro qo’shilmaydilar. Har bir 
gregarinaning yadrosi ko’p marta bo’linadi. Mikro va makro gametalar qo’shilib 
zigota hosil qiladi. Sista uning ichidagi juda ko’p sistalar bilan birga tashqi 
muhitga chiqadi. Ana shunday sistalar xo’jayin tomonidan ovqat bilan yutilganda 
sistaning qopqog’i erib, undagi sporozidlar ichak epiteliysiga kirib oladilar. Demak 
gregarinalarning rivojlanishi davrida gameta hosil qilish (gamotagoniya) va sista 
hosil qilish (sporogoniya) jarayonlari takrorlanib turadi.
 
 
 
 

---

38 
Mashg’ulot yuzasidan topshiriq. 
1.
 
Gregarinaning tana qismlarini nomlang. 
1.________________________ 
2._________________________ 
3._________________________ 
4._________________________ 
5._________________________