A. Q. Samyayev, Q. S. Yarashev, B. B. Eshquvvatov

 
ATMOSFERA YOG`INI VA NAMLIK 
Yog’inlar–bulutdan yog’adigan, havodan ajralib yer yuzasiga tushadigan 
suyuq yoki krisstal holatdagi suvlarga aytiladi. 
Bulutdan yog’adigan yog’inlarga - yomg’ir, qor, do’l kirsa , havodan 
yog’adigan yog’inlarga – bulduruq, shudring, qirov kiradi.
Yog’in miqdori yerga tushgan suv qalinligi (mm hisobida) bilan o’lchanadi. 
Yer yuziga yog’adigan yillik yog’in sochinning o’rtacha miqdori 1000 mm atrofida 
(500 ming km
3
dan ortiqroq). Yog’in kam yog’adigan joylarda bir necha mm dan, 
ko’p yog’adigan joylarda 12 ming mm gacha yetadi. O’zbekistonda Amudaryo 
etagida 80 mm dan Chotqol tog’lari yonbag’rida 1300 mm gacha yog’in tushadi. 
Bug’lanish – moddalarning (xususan, suvning) suyuq holatdan bug’ holatiga 
o’tishi. Tabiatda atmosferaga nam suv yuzasidan, tuproq, o’simlik, muz, qorlardan 
bug’lanish natijasida o’tadi. 
Qattiq jisimlarning ham bug’ holatiga o’tishi bug’lanish deyiladi, 
bug’lanishni tabiatda suvning aylanma harakatida ahamiyati benihoya katta. 

---

37 
Suv havo bosimi 760 mm simob ustuniga teng bo’lganda, harorat 100
0
C ga 
yetganda bug’lanadi.
 
 
Yog’in o’lchagich(osadkomer)– meteorologiya stansiyalarida, geografiya 
maydonchalarida yog’in miqdorini o’lchash uchun qo’llanadigan asbob. 
Suv yig’ilgan chelakdan (yuzasi 200 sm
2
)va yog’in o’lchagich stakandan 
iborat bo’ladi. Yog’in suvi chelakdan miqdor bo’lmalari belgilangan stakanga 
quyuladi. Bu bo’linmalarga qarab yog’in miqdori mm. hisobida aniqlanadi. 
Chelak tik ustunga o’rnatilib, atrof qor yomg’ir, shamolda uchib ketmasligi uchun 
to’silgan bo’ladi. 
Nisbiy namlik –muayyan haroratli havoda mavjud bo’lgan suv bug’i 
miqdorining shunday haroratli havo to’yinishi uchun zarur bo’lgan suv bug’i 
miqdoriga nisbati.