A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika universiteti

Glossariy
Markaziy ijroiya - ishchi xotiraning ajralmas qismi bo‘lib, ishchi xotira tizimini har tomonlama diqqat bilan boshqarishni o‘z ichiga oladi.
Epizodik bufer - bu rivojlanayotgan kontseptsiya bo‘lib, u tadqiq qilinmoqda va takomillashtirilmoqda.
Uzoq muddatli xotira - shuningdek epizodik va semantik xotira deb ham ataladi, qimmatli ma'lumotni malakali vaqt davomida saqlash qobiliyatiga ega.^[20] Longe (2016) ma'lumotlariga ko‘ra, uzoq muddatli xotirani saqlash bir necha daqiqadan umrga qadar assortimentda bo‘lishi mumkin, ya'ni biron bir tadbir yoki voqea bir necha daqiqadan so‘ng esga olinishi yoki uzoq vaqt saqlanishi mumkin.
Bolalik amneziyasi - bu 3-8 yoshgacha bo‘lgan hodisadir.^[37] Ushbu hodisa bola xotiralarni unutganda va ularni eslay olmasa paydo bo‘ladi.
Infantil amneziya - bu 2-4 yoshdan kichik bo‘lgan avtobiografik xotiralarga ega bo‘lish tendentsiyasidir.
Xotira strategiyasi - bu kelajakda eslashni kuchaytirish uchun shaxslar qayta ishlanadigan ma'lumotni tartibga solish usullari.
Metamemory - bu ularning xotirasi va uning qanday ishlashi haqidagi bilimdir.^[2] Xotira to‘g‘risida ko‘proq ma'lumot va bilimga ega bo‘lish xotira strategiyasidan foydalanish va eslashning yuqori darajalariga olib keladi degan kuchli dalillar mavjud.
Semantik xotira - ishlashini boshqarish uchun eslab qolinadigan narsalar bo‘yicha tuzilish.
Turkumlash - oddiy mashq qilishdan ko‘ra, ushbu strategiyalarni o‘rganishdan oldin xotira strategiyalari haqida o‘ylashga hojat qoldirmasdan qarash yoki nom berish va ulardan foydalanish.
Assotsiatsiya - o‘xshashlik - biror faktni boshqa narsa bilan qiyoslash orqali eslab qolish. Misol uchun tanishingizning telefon raqamini uy nomeringiz, tug‘ilgan yilingiz yoki kundalik yuradigan avtobusingiz raqami bilan qiyoslab, assotsiatsiya qilishingiz mumkin.
Test savollari
1. Qaysi qatorda xotira tushunchasiga to’g’ri ta’rif berilgan?

1. 
   + ilgari idrok qilgan predmet va hodisalarni yodda saqlash, keyinchalik ularni esga tushirishdan iborat jarayon
   
2. 
   miyada iz hosil bo’lishi
   
3. 
   miyadagi muvaqqat bog’lanishlar
   
4. 
   kundalik bilimlarni esda olib qolishga
   

2. Turli xil harakatni esda olish, esda saqlash va qayta esga tushirishdan iborat esda olib qolish…deb ataladi

1. 
   + harakat xotirasi
   
2. 
   hissiy xotira
   
3. 
   obrazli xotira
   
4. 
   ixtiyorsiz xotira
   

3. Qaysi qatorda psixik jarayonlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

1. 
   + Sezgilar, idrok, xotira, tafakkur, xayol, nutq, diqqat;
   
2. 
   Idrok, e’tiqodlilik, yo‘nalishlar;
   
3. 
   Xotira, idrok, apatiya, ish uslubi;
   
4. 
   Ijodiy ruhlanish, xotira, idrok, diqqat.
   

4. L.S.Vigotskiy«Oliy psixik vazifalar»ga qanday vazifalarni kiritgan?

1. 
   + Tushunchali tafakkur, mantiqiy xotira, ixtiyoriy diqqatni kiritgan
   
2. 
   Shartsiz reflekslar,mantiqiy xotira, ixtiyoriy diqqatni kiritgan
   
3. 
   Shartli reflekslar, ijtimoiy normalar, aqliy faoliyatni kiritgan
   
4. 
   Shartsiz va shartki reflekslar, ijtimoiy normalar, ko’nikmalarni kiritgan
   

5. Tasavvurlar tabiat va hayot manzaralari shu bilan birga tovush hidlar ta’mlar bilan bog’liq xotira...

1. 
   + obrazli xotira
   
2. 
   harakat xotirasi
   
3. 
   ixtiyorsiz xotira
   
4. 
   ixtiyoriy xotira
   

6. Bir vaqtning o’zida juda katta hajmdagi ma’lumotlarni esda olib qolish, esda saqlash, esga tushirish xotirasi. Bu ta’rif xotiraning qaysi turiga tegishli?

1. 
   + Fenomenal xotira
   
2. 
   Uzoq muddatli xotira
   
3. 
   So’z-mantiqiy xotira
   
4. 
   Qisqa muddatli xotira
   

7. Mnemotexnika usuli bu

1. 
   + Xotirani rivojlantirish va mustahkamlash usuli
   
2. 
   Diqqat hajmini o’lchash
   
3. 
   Aqliy tafakkurni aniqlash
   
4. 
   Idrok fenomenlaridan biri
   

8. Xotira jarayonlari qaysi qatorda ko’rsatilgan?

1. 
   + Esda olib qolish, esda saqlash, esga tushirish, unutish
   
2. 
   Esda olib qolish, esda saqlash, qaytaruv, assosiasiyalar
   
3. 
   Esda olib qolish, unutish, harakat
   
4. 
   Esda saqlash, emosional, harakat, unutish
   

9. Emosional xotira bu

1. 
   + Voqyelikdagi narsa va hodisalardan yoqimli va yoqimsiz kechinmalarni esda olib qolish, esda saqlash va esga tushirishdan iborat xotira turi
   
2. 
   Ko’rgan narsalarini juda yaxshi eslab qolish
   
3. 
   Qisqa vaqt oralig’ida idrok qilish va shu zahotiyoq qaytadan xotirlashdan so’ng juda ham qisqa vaqt mobaynida eslab qolish
   
4. 
   Bir vaqtning o’zida katta hajmdagi ma’lumotlarni esda olib qolish, esda saqlash
   

10. Xotira inson faoliyatida ko’proq ko’rinadigan ruhiy faollik harakteriga ko’ra nechaga bo’linadi

1. 
   + 4 ga
   
2. 
   3 ga
   
3. 
   2 ga
   
4. 
   5 ta