O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA'LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI A.QODIRIY NOMIDAGI JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA FAKULTETISIRTQI TA’LIM YO‘NALISHI 902- GURUH TALABASINING P
Mustaqil ishi SIXOLOGIK XIZMAT ASOSLARI FANIDAN TAYYORLAGAN
Xotiraning rivojlanishi bu umr bo‘yi davom etadigan jarayon bo‘lib, u katta yoshga etguncha davom etadi. Rivojlanish etimologik jihatdan progressiv rivojlanishga ishora qiladi. Xotirani rivojlantirish go‘daklik, kichkintoylar, bolalar va o‘spirin davrlariga e'tiborni qaratadi, shu bilan birga kattalar va kattalardagi xotiraning rivojlanish progressiyasi ham xotira rivojlanishining soyaboni ostida saqlanadi.
Bolalarda xotiraning rivojlanishi bola hayotining dastlabki 3 yilida aniq yutuqlarga erishganligi sababli namoyon bo‘ladi deklarativ xotira, rivojlanish jarayonida bolaning xotirasi.[1] Ushbu rivojlanish o‘smirlik davrida davom etayotgan katta o‘zgarishlar bilan davom etmoqda qisqa muddatli xotira, ishlaydigan xotira, uzoq muddatli xotira va avtobiografik xotira.[2] Kattalar, ayniqsa kattalardagi xotiraning rivojlanishi ko‘pincha salbiyroq ko‘rinadi. Ko‘pchilik kattalar qisqa va uzoq muddatli xotirada xotirani yo‘qotish belgilariga duch kelishadi, bu Altsgeymerning yorqin namunasidir.[3] Xotirani rivojlantirish bo‘yicha so‘nggi tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, deklarativ yoki aniq xotira hatto ikki yoshga to‘lmagan chaqaloqlarda ham bo‘lishi mumkin. Masalan, 3 yoshga to‘lmagan yangi tug‘ilgan chaqaloqlar onasining ovoziga ustunlik berishini namoyon etishadi, natijada onaga kuchli va kuchli aloqaning ahamiyati katta.