A. T. G 'o fu ro V, S. S. F a y z u lla y e V, A. K. R a X im o V, B. Z o X id o V a, F. I. M a tk a r im o V

Paxmoq yungli sakilar 
shayton - saki maymunlar yashaydi- 
gan joy da yashaydilar. Ular shayton sakilarga qaraganda yirik 
2700-3100 gr vaznga ega, dumining uzunligi 35-38 sm, gavda 
uzunligi 40-46 sm. Burun kataklari keng, burun teshiklari ikki 
tomonga qaragan. Yungi qalin, uzun, qoramtir. Uzun soqolli 
b o iad i. Paxmoq yungli saki maymunlari kichik guruhdan iborat 
b o iib , mevalar bilan oziqlanadi va gibbonlar singari suv ichadi. 
Ularning urchishi va rivojlanishi hali o ‘rganilmagan.
Kalta dumli sakilar 
g ‘arbiy Braziliya va sharqiy Peru va 
Amazonka qirg'oqlarida hayot kechiradi. Ularning gavda uzunligi 
45^48 sm, dumi 15-18 sm, tanasi m ayintolali uzun paxmoq, ipaksi- 
mon yung bilan qoplangan. Yuzi va peshonasi yungsiz, ammo pesho- 
nasi biroz oldinga chiqqan. Chakkalaridagi sochlari va tuklari tekis.
R ev u n m a y m u n la ri 
A m erik ad ag i en g y irik m ay m u n hisob-
lanadi. Uning hajmi katta itdek 5700-7400 gr, gavda uzunligi 
37-72 sm, dumi esa 49-75 sm, urg‘ochisi kichikroq. Revunlar 
daraxtlarda yashaydi, ahyon-ahyonda yerga tushadi, ular daraxt- 
lardan-daraxtlarga sakrab o ‘tadi. Dumi, oldingi q o ila ri yordamida 
daraxtlarda osilgan holda yuradilar. Ular dumi bilan daraxi: nov- 
dalarini ushlab, q o ila ri yordamida mevalarni, barglarni, kurtak- 
larni, gullami og'ziga soladilar. Tana yunglari uzun, har xil 
rangda. Q o ila ri yungsiz, burun kataklari o ra lig i o'zaro yaqin, 
oldingi va keyingi oyoqlari deyarli teng, yunglari qizil-kul rang 
va boshqa ranglarda b o iib , yil davomida ko ‘payadilar. Ular bitta, 
b a’zan ikkita bola tug'adi, 2-3 yoshda jinsiy balog‘atga yetadilar. 
Erta tongda faol, ularning ovozlari cho‘chqaning xirrilashi yoki 
yaguaming qichqirishiga o‘xshash b o iad i.
Kaputsin maymunlari 
Gondurasdan Braziliyagacha b o ig a n
hududlarda tarqalgan. Ular aslida daraxtlarda yashaydilar. Yerga suv
44

---

ichish uchun tushadilar. Mevalar, hasharotlar bilan oziqlanadilar. 
Vazni 1100-3300 gr, gavda,uzunligi 32-57 sm. Urg‘ochisi biroz 
kichik, dumining uzunligi 29-56 sm. Keyingi oyoqlari biroz 
uzunroq, bashmaldog‘i kuchli rivojlangan, qoziq tishlari yirik, 
dumi daraxt shoxlariga spiralsimon o ‘raladi.