Antropologik
dalillar, arxantroplar har holda ularning kechki
formalarida nutq bosWang-ich bo‘lganligidan dalolat beradi. Har
holda ja g ‘lar, og‘iz boshlig‘ining tuzilishi va kattaligi b o ‘yicha
arxantroplar maymunlarga qaraganda odamlarga yaqin.
Bu albatta
odamlardagi nutqi nahotki shuncha erta shakllangan bo‘lishi
mumkin degan xulosaga olib kelmasligigi kerak. Lekin shunday
imkoniyat bo‘lishligini ham inkor etib b o ‘lmaydi.
Arxantroplar yashagan g‘orlarda
suyaklari bilan bir qatorda,
ular yasagan, habilislamikidan keskin farq qiluvchi anchayin
takomillashgan tosh qurollar ham topilgan.
Bunday tosh qurollar
ayniqsa Fransiyaning Sent-Ashel deb atalgan joyidan ko‘plab
topilgan. Arxantroplar geografik populyatsiyalaming keyingi
taqdiri turlicha bo‘lgan. K o‘pchilik
olimlar tomonidan Afrika
erectuslaridan hozirgi zamon tipidagi odamlar kelib chiqqan degan
nazariya ilgari suriladi. Bu nazariya monotsentrizm deb ataladi.
13-rasm. Sinautroplar olovdan fovdalanishni bilganlar
Hozirgi zamon tipidagi odamlaming kelib chiqishi hususidagi
ikkinchi nazariya
politsentrizi deb atalib, uning tarafdorlari
odamning kelib chiqish markazi b o ‘lib Afrika,
Osiyo va Yevropa
qit’alari hisoblanadi. Binobarin ular bir vaqtning o ‘zida ko‘p
69
joylardan kelib chiqqanlar. Lekin yangi antropologikm aium otlarni
k o ‘rsatishicha hozirgi zamon tipidagi odamlar dastlab Afrika
qit’asida paydo bo ‘lib, keyinchalik butun dunyoga tarqalganlar.
Boshqacha aytganda keng doiradagi
monotsentrizm tarafdorlari
k o ‘pchilik antropologlami tashkil qiladi.
Savollar:
1. Odamning kelib chiqish bosqichlarini aytib bering?
2. Arxantroplarga qazilma holdagi qaysi odamlar kiradi?
3. Ularning suyaklari bundan necha million yillar muqaddam
yer qatlamlaridan topilgan?
4. Arxantrop suyaklari dastlab qaysi hududlarda topilgan?
5. Keyingi vaqtda arxantrop atamasi qanday atama bilan
almashtirildi?
6. Homo erectusning xarakterli tomonlarini izohlab bering?
7. Odamning kelib chiqishi markazi
haqida qanday farazlar
bor?
8. Siz ularning qaysi birini haqiqatga yaqin deb o ‘ylaysiz?
9. Muzlik davri qachon boshlangan va qancha muddat davom
etgan?
Dostları ilə paylaş: 
