Abdulxakimov a. B

Javob: O‘rta Osiyolik Nosir Xisrov (1004 - 1088-yy.) Janubi-G‘arbiy Osiyo va Shimoli-Sharqiy Afrikaga sayohat qilib, juda ko‘p geografik ma’lumotlar to‘plagan.

2. 
   Geografiya atamasini birmchi bo‘lib fanga kiritgan.
   

Javob: Eratosfen

2. 
   Yerdan Quyoshgacha bo‘lgan masofa ga teng.
   

Javob: 150 000 000 km

2. 
   Quyoshga eng yaqin va eng uzoq sayyoralar bu
   

Javob: Merkuriy va Neptun

2. 
   Shimoliy qutb bilan Janubiy qutbni tutashtiruvchi Yer yuzasidan o‘tkazilgan yarimaylana chiziqlar deyiladi.
   

Javob: Meridianlar

2. 
   London shahri yaqinidagi Grinvich rasadxonasi meridiani
   

deb qabul qilingan.
Javob: Bosh meridian

2. 
   Quyosh ikkala yarimsharni kunlari bir
   

xilda yoritadi.
Javob: 21-mart va 23-sentabr


Nazorat ishi (NI-II)


3

Mavzu: Joy plani va geografik xaritalar

Nazorat shakli: Test topshiriqlari

1. 
   Agar maktabga 3150 gradus azimut bilan boriladigan bo‘lsa, ortga qanday azimut bilan qaytish lozim?
   

A) 135⁰ gradus; B) 270⁰ gradus; C) 225⁰ gradus; D) 45⁰ gradus;

2. 
   1:10000 masshtabli xaritaning 2 sm da qancha masofa bor?
   

A) 20 metr; B) 200 metr; C) 2 kilometr; D) 20 kilometr;

3. 
   Agar kompas ustiga gugurt cho‘pi qo‘yib, uchini 900 gradusga to‘g‘rilasak, gugurtning ikkinchi uchi qaysi azimutni ko‘rsatadi?
   

A) 450 gradus; B) 1800 gradus; C) 2700 gradus; D) 00 gradus;

4. 
   Quyidagi asboblardan qaysisi bir-biriga yaqin turgan ikki predmet orasidagi masofani o‘lchashda ishlatiladi?
   

A) kompas; B) kurvimetr; C) ruletka; D) masshtab

5. 
   2250 gradus azimut ufqning qaysi tomoniga to‘g‘ri keladi?
   

A) Janub; B) Shimoli-sharq; C) Sharq; D) Janubi-g‘arb.

6. 
   Olimlarning taxmin qilishlaricha, Yer yadrosining harorati qanchaga teng?
   

A) 40000 C; B) 25000C ; C) 30 000C; D) 250 0000 C;

7. 
   Seysmik so‘zining ma’nosi nima?
   

A) Ko‘tarilish; B) Tebranish; C) Vulqon otilishi; D) Yorilish;

8. 
   Quruqliklarning okean sathidan va okeanlar bilan tutashgan dengizlar sathidan tik balandligi deyiladi.
   

A) cho‘kmalar; B) mutlaq balandlik;
C) nisbiy balandlik; D) gorizontallar;

9. 
   Okean tubida qaysi qatlam yo‘q ?
   

A) mantiya; B) cho‘kindi qatlam;
C) bazalt qatlam; D) granit qatlam;

10. 
    Quyidagi jinslardan qaysi biri otqindi jins hisoblanadi?
    

4

A) marmar; B) ohaktosh; C) granit; D) qumtosh; Test raqami	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Javob	A	B	C	C	D	A	B	B	D	C

Javobi yoziladigan testlar.

11. 
    Mutlaq balandligi bir xil bo‘lgan nuqtalarni tutashtiruvchi chiziqlar nima deb ataladi?
    

Javob: Izochiziqlar

12. 
    Yonbag‘ir qiyaligi qanday belgi bilan ko‘rsatiladi?
    

Javob: Strelka bilan tasvirlanadi.

13. 
    Yer po‘sti qanday qatlamlardan iborat?
    

Javob: Yer po‘sti uch qavat tog‘ jinslaridan iborat. 1-qavat cho‘kindi, 2-qavat granit; 3- qavat bazalt qatlam

14. 
    Toshkentdan Termizga bormoqchi bo‘lgan yo‘lovchilar qaysi tomonga yurishi kerak?
    

Javob: Janubga 2700 azimut bo‘yicha harakat qilish kerak.

15. 
    Daraja to‘ri qanday chiziqlardan hosil bo‘ladi?
    

Javob: Meridian va parallel chiziqlarning kesishishidan hosil bo‘ladi
Nazorat ishi (NI-III)
Mavzu: Yerning suv qobig‘i - gidrosfera.
Nazorat shakli: Test topshiriqlari

1. 
   Dunyo okeanining eng chuqur botig‘ini aniqlang.
   

A) Puerto-Riko botig‘i; B) Zond botig‘i; C) Mariana botig‘i; D) Peru botig‘i;

2. 
   Zond botig‘i qaysi okeanga tegishli?
   

A) Hind okeani; B) Shimoliy Muz okeani;
C) Tinch okeani; D) Atlantika okeani;


5

3 deb okean, dengiz va ko‘llarning quruqlik ichkarisiga kirib borgan kichik va sayoz qismlariga aytiladi. A) ichki dengizlar; B) bo‘g‘izlar; C) qo‘ltiqlar; D) kanallar; Materik yonbag‘ri deb necha metr chuqurlikkacha bo‘lgan joylarga aytiladi? A) 100-1500 m; B) 150-2200 m; C) 200-2500 m; D) 300-3500 m; Yorug‘lik dengiz va okeanlarga necha metrgacha tushadi? A) 100 m; B) 200 m; C) 300 m; D) 400 m; Dengiz suvining har bir litrida qancha tuz bo‘ladi? A) 15 gramm; B) 20 gramm; C) 35 gramm; D) 45 gramm; Qaysi oqim uzunligi 30000 km dan ortadi? A) Golfstrim; B) G‘arbiy shamollar; C) Shimoliy passat; D) Janubiy passat; Berilgan oqimlardan sovuq oqimni aniqlang. A) Golfstrim oqimi; B) Kurosio oqimi; C) Shimoliy passat oqimi; D) Janubiy passat oqimi; 1960-yil —Triyest” batiskafida qaysi okean botig‘i aniqlangan? A) Hind okeani; B) Shimoliy Muz okeani; C) Tinch okean; D) Atlantika okeani; Yer yuzasidagi g‘ovak jinslar orasidagi suvlar deb ataladi. A) artezian quduqlar; B) suvli qatlamlar; C) mineral suvlar; D) grunt suvlar; Test raqami	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Javob	C	A	C	C	B	C	B	D	C	D

Javobi yoziladigan testlar.

4. 
   O‘zan deb ataluvchi chuqurlikdan oqayotgan suv oqimiga nima deb ataladi?
   

Javob: O‘zan deb ataluvchi chuqurlikda oqayotgan suv oqimi daryo deb ataladi.


6

4. 
   Dunyodagi eng baland sharshara qaysi?
   

Javob: Dunyodagi eng baland sharshara Janubiy Amerikada, Orinoko daryosidagi Anxel sharsharasi.

4. 
   Daryo o‘z suvini biron joyga quysa o‘sha joy nima deb ataladi ?
   

Javob: Daryo mansabi

4. 
   O‘rta Osiyodagi eng katta muzlik qaysi tog‘da joylashgan?
   

Javob: Tyanshan va Pomir tog‘larida

4. 
   Aysberg nima?
   

Javob: Aysberg (gollandcha «iys» — muz, nemischa «berg» — tog‘ degan ma’nolarni bildiradi).
Nazorat ishi (NI-IV)
Mavzu: Yerning havo qobig‘i - atmosfera.
Nazorat shakli: Amaliy topshiriq
l.Havoning sutkalik o‘rtacha haroratini berilgan ma’lumotlar asosida aniqlang. Ertalab soat 7 da +80С, soat 10 da + 100 С, kundizi soat 13 da +140 С, soat 16 da +180 С, kechqurun soat 19 da +140 С, soat 21 da +60 С ga teng.
Javob: sutka davomida aniqlangan barcha o‘ratcha haroratlar bir-biriga qo‘shiladi. Hosil bo‘lgan yig‘indi 8 ga bo‘linadi.
+80С+100С+140С+180С+140С+60С=700С; 700С: 8=8,750С;

2. 
   Yanvar oyining o‘rtacha harorati - 80 С, iyul oyidagi o‘rtacha harorat + 220 С ga teng bo‘lsa, bir yillik havo haroratining amplitudasi necha gradusga teng ekanligini aniqlang?
   

Javob: 220С - (-80С;)= 300С;

2. 
   Berilgan jadval yordamida aprel oyining birinchi 10 kunligidagi “shamol guli’’ni chizing.
   

7

4	1	3	5	8	6	3	1
Shimol	Shim- sharq	Sharq	Janub- Sharq	Janub	Jan- g‘arb	G‘arb	Shimoli- g‘arb

6-SINF

1. 
   NAZORAT ISHI
   

Mavzu: —Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi”da nimalar o‘rganiladi? - Gidrosfera, uning tarkibiy qismlari
Nazorat shakli: Geografik diktant

1. 
   Yagona dastur asosida bir butun (yaxlit, bo‘linmas) asar sifatida bajarilgan geografik xaritalarning tizimli to‘plamiga deb aytiladi.
   

Javob: geografik atlas

2. 
   Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zMU geologiya va geografiya fakultetida 1984-yilda H.Hasanov rahbarligida I.Y.Oshev yasagan ulkan o‘rnatilgan.
   

Javob: „Relyefli globus—

3. 
   Qadimgi yunon olimi ning geografik xaritalar
   

to‘plamini (eramizning II asri) birinchi geografik atlas deb hisoblash mumkin.
Javob: Klavdiy Ptolemey

4. 
   Atmosferaning quyi qatlami — troposfera, litosferaning ustki g‘ovak qatlami, gidrosfera va biosferalarni o‘z ichiga olgan hamda o‘zaro ta’sir etib turadigan yaxlit qobiq deb ataladi.
   

Javob: Yerning geografik qobig‘i

5. 
   - Yer taraqqiyotining 4,6 mlrd yildan to 570 mln yilgacha o‘tgan davrini qamrab oladi.