Abdulxakimov a. B

Karpat, Kavkaz, Pomir, Alp, Hindikush, Kopetdog^4. .Yevrosiyodagi eng katta tekislikni toping. Sharqiy Yevropa; C) Turon; G‘arbiy Sibir; D) Buyuk Xitoy. Shimoliy yarimsharning —sovuqlik qutbini” (-71^oC) belgilang. A) Murmansk; B) Astana; C) Verxoyansk; D) Oymyakon. Yevrosiyo materigi ichkarisida yozda tropik havo massalari ta'sirida harorat ... gacha ko‘tariladi. +25° + 30°C; C) +30° + 35°C; +33° + 39°C; D) +34° + 37°C. Ushbu ko‘llar ichidan to‘g‘on ko‘lni belgilang. A) Baykal; B) Kaspiy; C) Sarez; D) Zaysan. Test raqami	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
15
Javob	D	C	B	B	C	A	D	A	D	A	D	A	D	C	C

13. 
    Yevrosiyo materigining siyosiy xaritasida ... yaqin davlat bor.
    

Javob: Materikning siyosiy xaritasida taxminan 70 ga yaqin davlat bor.

13. 
    Ilmen, Oltoy, Chotqol, Niagara, Astraxan kabi ... tashkil etilgan.
    

Javob: Ural tog‘ida Ilmen, Oltoy, Yevropada Belovej Pushchasi, Astraxan, Osiyoda
Chotqol, Issiqko‘l, Barguzin, Taman Negara kabi qo‘riqxona va milliy bog‘lar tashkil etilgan.

13. 
    Materikda qanday irqlar tarqalgan?
    

Javob: Yevrosiyoda, asosan, yevropoid va mongoloid irqiga mansub bo‘lgan aholi
yashaydi.

13. 
    ... bu o‘lkani —Yevrosiyo materigi ichidagi o‘ziga xos noyob tabiatli go‘zal materikdir” deb baho bergan.
    

20

Javob: Rus olimi V. I. Mushketov „Turkiston— nomli kitobida bu o‘lkani „Yevrosiyo materigining ichidagi o‘ziga xos noyob tabiatli go‘zal materikdir— deb baho bergan.

13. 
    ... —Qorlar makoni” demakdir. Bu qaysi tog‘?
    

Javob: Himolay tog‘lari


7-SINF

1. 
   NAZORAT ISHI
   

Mavzu: Geografik va topografik xaritalardan foydalanish
Nazorat shakli: Amaliy topshiriq

1. 
   Toshkentdan Jizzaxgacha bo‘lgan masofa 200 km ga teng bo‘lsa, xaritada esa xuddi shu masofa 8 sm ga teng. Ushbu xaritaning masshtabini toping;
   
2. 
   Berilgan masshtablarni yirik masshtabdan mayda masshtabga tomon tartib bilan yozing.
   

1. 
   1:4 000 000;
   
2. 
   1:1 000 000;
   
3. 
   1:500 000;
   
4. 
   1:20 000 000;
   
5. 
   1:2 000 000.
   

3. 
   Berilgan topografik shartli belgilarning nomlarini yozing:
   

Javoblar

1. 
   Jizzax va Toshkent shaharlari orasidago 200 km li masofa xaritada 8 sm da tasvirlangan bo‘lsa, xarita masshtabi quyidagicha topiladi. Avval 200 km oraliq
   

21




masofani nomli masshtabdan sonli masshtabga o‘tkazamiz, ya’ni Masshtab 1:20 000 000 ko‘rinishiga. Hosil bo‘lgan natijani 8 ga bo‘lamiz. Natija Masshtab: 1: 2 5 00 000

2. 
   c) 1:500 000;
   

2. 
   1:1 000 000;
   

5. 
   1:2 000 000;
   
6. 
   1:4 000 000;
   

d) 1:20 000 000;
c,b,e,a,d holatda yirik masshtabdan mayda masshtabga tomon yoziladi.

2. 
   Kesilgan o‘rmonlar, butalar, zavod va fabrikalar, o‘tloqlar
   

2. 
   NAZORAT ISHI
   

Mavzu: O‘rta Osiyo geologik tuzilishi va relyefi. Iqlimi
Nazorat shakli: Geografik diktant

1. 
   Uzoq vaqt hisoblab boriladigan sana tizimiga deyiladi.
   

Javob: Taqvim (kalendar)

2. 
   Yer po‘stining hosil bo‘lishi va o‘zgarib, hozirgi holatga kelguncha ketgan vaqt deyiladi.
   

Javob: geologik vaqt

3. 
   Toshkentda oxirgi kuchli zilzila yilda bo‘lgan.
   

Javob: 1966-yilda

4. 
   Qoraqum va Qizilqum cho‘llarida relyef hosil qiluvchi asosiy omil hisoblanadi.
   

Javob: nurash va shamol

5. 
   Quyoshdan yer betiga bevosita yetib keladigan radiatsiya deyiladi.
   

22

Javob: to‘g‘ri radiatsiya

6. 
   Turli xususiyatlarga ega bo‘lgan havo massalari bir-birlari bilan tutashgan joylarda hosil bo‘ladi.
   

Javob: havo fronti

7. 
   O‘rta Osiyo hududiga qishda havo
   

massalari kirib keladi.
Javob: arktika havo massalari

8. 
   O‘rta Osiyo hududida yoz oylarida havo bosimi
   

pasayib vujudga keladi.
Javob: termik depressiya

9. 
   O‘rta Osiyoda asosiy yog‘inlarni keltiruvchi havo massalari bu dir.
   

Javob: mo‘tadil havo massalari

10. 
    O‘rta Osiyoda eng sifatli marmar konidan
    

qazib olinadi.
Javob: G‘ozg‘on konidan

2. 
   NAZORAT ISHI
   

Mavzu: O‘rta Osiyo suvlari.
Nazorat shakli: Test sinovi.

1. 
   O‘rta Osiyoning qaysi daryolari Qoraqum cho‘llaridan oqib o‘tadi?
   

a) Amudaryo, Surxondaryo, Tajan; b) Surxondaryo, Ili, Norin;
c) Amudaryo, Tajan, Murg‘ob; d) Murg‘ob, Sirdaryo, Amudaryo.

2. 
   O‘rta Osiyoning eng uzun daryosi qaysi ?
   

a) Sirdaryo; b) Amudaryo; c) Murg‘ob; d) Ili.

3. 
   Kattaqo‘rg‘on va Quyimozor suv ombori qaysi daryoda bunyod etilgan?
   

a) Sangzorda; b) Murg‘obda; c) Sirdaryoda; d) Zarafshonda.

4. 
   Ili daryosi o‘z suvini qaysi ko‘lga quyadi?
   

a) Orolga; b) Zaysanga; c) Balxashga; d) lssiqko‘lga.

5. 
   O‘rta Osiyodagi qaysi daryolar Shimoliy Muz okeani havzasiga tegishli?
   

a) To‘rg‘ay, Sarisuv; b) Chu, Ili; c) Tobol, Ishim; d) Sirdaryo, Murg‘ob.


23

Qaysi ko‘lning sohilidan neft, gaz va turli tuzlar qazib olinadi? a) Kaspiy; b) Issiqko‘l; c) Balxash; d) Orol. Quyida qaysi daryoning uzunligi berilgan? (1384 km) a) Zarafshon daryosi; b) Tobol; c) Ili; d) Murg‘ob. Ili daryosining manbayini aniqlang. a) Sharqiy Tyanshan tog‘lari; b) Qozog‘iston past tog‘lari; c) Bandi Turkiston tog‘lari; d) Xontangri tog‘ massivi. 9.Chordara va Norak suv omborlari qaysi daryolarga qurilgan? a) Qashqadaryo va Amudaryoda; b) Sirdaryo va Ilida; c) Sirdaryo va Vaxshda; d) Chirchiq va Oqdaryoda. Aydarko‘l ko‘li O‘rta Osiyoning qaysi davlatlaridan biriga tegishli? a) Qozog‘iston; b) Tojikiston; c) O‘zbekiston; d) Qirg‘iziston. O‘rta Osiyoda nechta daryo bor? a) 10 000; b) 8000; c) 12000; d) 6000. Tuyamo‘yin suv ombori qaysi daryoga qurilgan? a) Amudaryo; b) Zarafshon; c) Issiqko‘l; d) Zaysan ko‘l. Tojikistondagi mineral suv shifoxonasini aniqlang. a) Jayrontepa; b) Obigarm; c) Chimyon; d) Sitorai Moxi-Xosa. Orol bo‘yi regionida qancha aholi yashaydi? a) 5 mln; b) 7 mln; c) 2 mln; d) 10 mln. Quyidagi qaysi daryoning uzunligi 2540 km ga teng? a) Sirdaryo; b) Amudaryo; c) Zarafshon; d) Norin. Test raqami	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
Javob	C	A	D	C	C	A	C	A	C	C	C	A	B	A	B

Javobi yoziladigan testlar

10. 
    O‘zan deb ataluvchi chuqurlikdan oqayotgan doimiy suv oqimi deb ataladi? Javob: Daryo
    
11. 
    Daryo va uning suv yig‘iladigan joyi deb ataladi?
    

Javob: daryo manbasi


24

10. 
    O‘rta Osiyoning eng sersuv daryosi Javob: Amudaryo
    
11. 
    O‘rta Osiyodagi , , ,
    

ko‘llar tektonik ko‘llar hisoblanadi? Javob: Orol ko‘li (dengizi), Issiqko‘l, Balxash ko‘li, Qorako‘l

10. 
    Panj va Vaxsh daryolarining qo‘shilishidan daryo
    

hosil bo‘ladi. Javob: Amudaryo

4. 
   NAZORAT ISHI
   

Mavzu: O‘rta Osiyo o‘simlik va hayvonot dunyosi.
Nazorat shakli: Test sinovi.

1. 
   O‘rta Osiyo hududida tabiat zonalari qanday yo‘nalishda o‘zgarib boradi?
   

a) Shimoldan janubga; b) Balandlik bo‘yicha;
c) G‘arbdan sharqqa; d) Shimoldan janubga va balandlik bo‘yicha

2.