Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Qospa feyil bayanlawısh
Eki yamasa birneshe sózlerdiń dizbeginen dúzilgen bayanlawıshlarǵa qospa bayanlawısh delinedi.
Qospa feyil bayanlawısh
1.Feyil tiykarlı qospa feyilerden boladı. Mısalı: Ol joldasınan kitap sorap aldı. Bir kese shay quyıp berdi. Aral jayǵa shayqalıp jatır. Kún qarańǵılana basladı.
2.Atawısh tiykarlı qospa feyillerden boladı. Qospa bayanlawıshtıń bul túri feyilden basqa sóz shaqaplarına et, qıl, al, ber, bol, basla, sal, qoy, kór, jet t.b kómekshi feyillerdiń qosılıwınan boladı. Mısalı: Olar bir-birine járdem berdi. Is páti háwij aldı. Bizler izzet-húrmet penen jasaǵandı jaqsı kóremiz. Sırttan elektr jarıǵı jarq ete qaldı. Xojalıqlarda báhárgi egiske tayarlıq tuwralı oylasıq boldı. Paraxatshılıq ushın qol qoyıldı. Ol kún awǵan soń jolǵa shıqtı.
3.Kelbetlik feyil, hal feyil hám basqa da feyilelrge bayanlawıshlıq xızmettegi edi, eken, emes tolıqsız feyilleriniń dizbeklesip keliwi arqalı bildiriledi. Mısalı: Ekinshisin oǵan atası aytıp bergen edi. Oqıwshılar múzeyge barıp turatuǵın edi. Burınları bul jerde bir kishkene xalıq jasaǵan eken. Men ómirimde bunday quwanıshtı kórgen emespen.
Qospa atawısh bayanlawısh
Qospa atawısh bayanlawısh tómendegi sózler arqalı bildiriledi:
1.Mánili atlıq sózler dizbeginen boladı: Biziń isimiz – xalıqtıń isi, biziń kúshimiz – xalıqtıń kúshi. Bul dúnyanıń kórki – adam balası. Ákemiz – Qudaybergen degen kisi.
2.Kelbetlik, ráwish hám t.b. atawısh sózler jupkerlsiwshi baylanısta kelip qospa atawısh bayanlawıshta boladı. Mısalı: Densawlıq – tereń baylıq. Shopannıń úyi dáryanıń arǵı jaǵasında. Zúráátti arttırıw – tiykarǵı wazıypa.
3.Qospa atawısh bayanlawıshlar atawısh sózlerge baylanıstırıwshılıq xızmettegi kómekshi hám tolıqsız feyillerdiń dizbeklesiwinen de boladı. Mısalı: Ol uzın boylı adam edi. Boz jerdiń salıları zúráátli eken. Ol awıl mekteplerinde muǵallim boldı. Portfeldiń qulpı da bar edi.