Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Kerekli sózler: arnap, quwanıshtan, bilqastan, biykarǵa, ilajsızdan, hawlıqǵanınan, suwǵarmaǵa, jumısım sebepli, jorta, dep.
Shárt pısıqlawısh: Is-hárekettiń isleniw shártin bildiretuǵın pısıqlawıshqa shárt pısıqlawısh delinedi. Shárt pısıqlawısh ne qılsa? ne qılsań? ne qılǵanda? qáytkende? ne qılmay? ne qılmaǵansha? t.b. sorawlarǵa juwap beredi. Shárt pısıqlawısh tómendegi sózler arqalı bildiriledi:
1.Shárt meyil hám shárt meyildiń basqarıwındaǵı sózlerden boladı: Berseń alarsań, ekseń orarsań. Eńbek etseń emerseń. Eger tabılmasa bul balanıń da, qoydıń da joq bolǵanı.
2. Orın seplik qosımtalı kelbetlik feyil hám kelbetlik feyilli toplamnan boladı: Ol kuzovtıń erneginen asılıp bekkem uslamaǵanda jıǵılıp ketetuǵın edi. Avtomatlastırǵanda miynettiń sapası túp tamırınan ózgeredi.
3. -ǵan/-gen qosımtalı kelbetlik feyilge jaǵdayda sóziniń dizbeklesiwi arqalı bildiriledi: Ol qatań ashıwlanǵan jaǵdayda kimdi bolsa da ayamaydı. Shigitti erte ekken jaǵdayda onnan mol ónim alıwǵa boladı.
4. Hal feyil hám hal feyilli toplamnan boladı. Sáwir bolmay táwir bolmas. Mıńdı tanıǵansha birdiń atın bil.
Qarsılas pısıqlawısh. Is-hárekettiń isleniwine qarsılaslıq mánide aytılatuǵın pısıqlawıshqa qarsılas pısıqlawısh delinedi. Qarsılas pısıqlawısh ne qılsa da? ne qılǵan menen? ne qılǵanına qaramastan? t.b. sorawlarǵa juwap beredi. Qarsılas pısıqlawısh tómendegi sóz hám sóz dizbeklerinen boladı:
1.Shárt meyilge da/de janapayınıń dizbeklesiwinen boladı: Ol jatsa da (ne qılsa da?) uyqılay almadı.Ol ketse de (ne qılsa da?) uzaq tura almadı.
2.Hal feyil hám hal feyildiń basqarıwındaǵı sózlerdiń dizbeginen boladı: Ol esitip turıp úndemedi. Ol bile tura aytpadı. Ol bir aydan beri usı shańaraqtıń muǵallimi bola turıp, kempir ǵarrı arasındaǵı jánjeldi túsinbegenine ókindi.
3.-ǵan/-gen qosımtalı kelbetlik feyil hám kelbetlik feyilli toplamlarǵa tirkewish hám janapaylıq xızmettegi kómekshi sózlerdiń dizbeklesiwinen boladı. Ol kózin ashqan menen dógeregin ońlap kóre almadı. Olar kóp bolǵanına qaramay tım-tıraqay qashtı. Jayıń menen islegenińde de seni quwıp jibere almaydı.
Klass jumısı: Pısıqlawıshlardı tawıp, mánisine qaray qaysı túri ekenligin jazıń.
Bizler awılǵa jaqınlasa basladıq. Endi jol biraz tegislew edi. Men mashinanı qattıraq aydadım. Bizler tım-tırıs otırmız. Mashina awıldıń arasınan ótip baratırǵan edi. Otırǵan jerimnen turıp, diywaldan háwlige qaray basladım. Oshaq basında qatın-qalashlar úymelesip júr. Úlken samawrınnan burqasınlap tútin shıǵıp atır. Ol waqıtları áyne báhár edi. Taw eteklerinde lala gúlleri ashılǵan. Bala waqtımnan beri, men bul shoqtay jaynap turǵan gúllerdi jaqsı kóretuǵın edim.