Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- – Awa. Há, áttegen-ay!
- Way-oy!
- Úlken japtan aqqan
| -Raxmet. Baxıtlı bol.
|
| Harmań. Barbol. Qutlı bolsın, qudaǵay. Birge bolsın. |
Sóz-gáplerdiń stillik qollanılıwı
Sóz-gáplerdiń mánisi kóbinese kontekstke qatnaslı qollanıladı. Sonlıqtan olar tekst ishinde óz aldına gáp túrinde keledi hám ózinen aldıńǵı yamasa sońgı gáptiń mazmunına sóylewshiniń hártúrli qatnasların bildiredi. Mısalı: - Qaraqalpaqstannan kiyatırsız ba? – Awa. Há, áttegen-ay! Seniń jasıńda ózim bolǵanımda ma, ózińdey jigitler mashina aydap júr.
Sóz-gáplerdiń semantikalıq túrleriniń kópshiligi sóylewshiniń modallıq, emocional-ekspressivlik qatnasların bildirp, stilistikalıq xızmet atqarıp keledi. Mısalı: Joq! Bul bolmaǵan gáp. Joq! Bul qorlıqqa shıday almayman. Aǵa, waqtında shıqqan kúndi qaytıp uyasına tıǵa almaysań. – Ya, ya? Mınaw ne deydi-áy! Tınıq kól boyında ósken jol qamıstı kórdiń be? – Kórdim. Way-oy! Kirpikleri sonday ma? – Sonaday! Oho! Aǵamnıń qolı tap temirshi ustanıń qolınday sira qaytpaydı. Háy, shımshıq! Qırǵıy bolǵısı kelgen shımshıq! Maman biydiń tislengen gápi esengeldiniń jeti júyresinen ótti.
Feyil toplamları haqqında túsinik
Gáp ishinde feyiller ózinen aldıńǵı sózlerdi basqarıp, bir sorawǵa juwap berip feyil toplamın dúzedi. Basqarıwshı feyiller ózleri dibeklesken sózlerdiń sońında keledi. Olardan keyin tek kómekshi sózler keliwi múmkin. Mısalı: Úlken japtan aqqan suw oǵan salıqnlıq baǵıshlaydı. Mektepti kózden ótkerip bolǵannan keyin, ol dúrmiynin taǵı kól tárepke baǵdarladı.
Feyil toplamları intonaciyalıq jaqtan ayrımlanbay hám ayırımlanıp ta keledi. Ayırımlanıp kelgen de olardan keyin útir qoyıladı. Mısalı: Men el qarasın kórip kútá quwanıp kettim (ayırımlanbaǵan). Jumagúldi kórip, ol irkildi (ayırımlanǵan).
Feyil toplamları gáplerdiń quramında tómendegi ózgesheliklerge iye boladı.
Yüklə 0,6 Mb.
Dostları ilə paylaş:
