Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti


Birgelkili aǵzalardıń stillik ózgeshelikleri



Yüklə 0,6 Mb.
səhifə184/248
tarix02.12.2022
ölçüsü0,6 Mb.
#71983
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   248
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

Birgelkili aǵzalardıń stillik ózgeshelikleri
Gáptiń birgelkili aǵzaları ádebiy tildiń barlıq stillerine qatnaslı bolıp, olar hár túrli xızmetler atqaradı. Ilimiy, rasmiy is qaǵazlar stilinde olar tiykarınan birgelkili túsiniklerdi sanap kórsetiw ushın jumsalsa, sóylew hám kórkem ádebiyat stillerinde epitetler sıyaqlı, hárqıylı ekspressivlik mániler bildiredi. Mısalı:
Kim bilmeydi jer menen suw tuwısqan,
Ekewi tabıssa álem gúlistan,
Endilikte adam menen tábiyat,
Arazlasıp araları suwısqan.

Júzlerinde onıń nurların kóriń,


Paxta, salı, biyday, qırmanın kóriń.
Gáptiń birgelkili aǵzalarınıń stillik xızmet atqarıwnda olardıń garmmatikalıq baylanıs quralları bolǵan qosımtalar, dánekerler, sanaw intonaciyası, birgelkili baslawısh hám bayanlawıshlardıń bet, san qosımtaları qatnasadı. Kóplik, tartım, seplik qosımtaları hám ayırım tirkewishler birgelkili aǵzalardıń hárbiri menen yamasa onıń tek keyingisi menen keledi. Mısalı: 1.Aytmurat, Raxmatulla, Karimulla, Shamurat, Palwan, Seytmuratovlardı ertken Ásen Shımbayǵa keldi. Bunda seplik hám kóplik jalǵawın tek keyingi aǵza qabıl etken. 2.Názik qashılar hám topıraqlar menen toltırıladı. Bunda tirkewishti tek birgelkili aǵza qabıl etken. Qosımtalardı hám tirkewishlerdi hárbirb birgelkili aǵza menen qollana bersek, gáptiń stillik ıqshamlıǵı buzıladı.
Eger birgelkili aǵzalardıń hámmesi de birdey formanı qabıl etse olardaǵı tásirsheńlik, ekspressiya kúshlirek boladı. Bunday jaǵdayda olar olar seplik qosımtalı,tirkewishli yamasa janapayları menen birge qollanıladı. Mısalı: Ernazar ortadaǵı dásturqan, sháynek-keselerdi, qasıq-tabaqlar jıtynastırdı. Usı názik tábiyatı olardı ózgeden gázeplendiredi de, kúldiredi de, jılatadı da.
Birgelkili aǵzalar dánekerler arqalı baylanısıp kelgende birqansha stillik ózgesheliklerge iye boladı.
1.Hám, jáne dánekerleri hárbir birgelkili gáp aǵzası menen tákirarlanıp kelgende sóylewdiń tásirsheńligi kúsheyedi. Mısalı: Ushırasıw hám Shımbayda, hám Tórtkúlde, hám Qońıratta, hám Moynaqta ótkerildi. Bul dánekerler sońǵı aǵzanıń aldında qollanǵanda sanawdıń tamam bolǵanlıǵın bildiredi. Mısalı:

Yüklə 0,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   248




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin