Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021 ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-1148-1157 Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan Academic Research, Uzbekistan 1152 www.ares.uz dunyosi, tabiatni e‘zozlash haqida qimmatli fikrlar aytganlar. Mana shunday
zabardast buyuk allomalarimizdan Muhammad Muso al-Xorazmiy, o‗zining "Kitob
surat al - arz" asarini Abu Nasr Farobiy (870-810) "al - hajmi va al - mikdor", "Kitob
almabodi al - inson" asarlarini Abu Rayhon Beruniy "Saydana", "Minerologiya"
asarlarini Abu Ali ibn Sino, u "Kitob al - shifo", "Tadbir ul - manzil" kabi asarlarini
yozganlar.
Hadisi sharifimizdagi tabiat, tabiatni avaylab asrash, uni ko‗paytirish, parvarish
qilishga oid bandlari bilan ham tanishib. uni chuqur tahlil qilinadi.
Ilm - fan, ma‘rifat - madaniyat asrlar davomila insoniyat olamida so‗nmas
mash‘al bo‗lib, yoritib kelgan.. Bizga ma‘lum bo‗lmagan tarix zarvaraqlari qatida
pinhona yotgan qadriyatlarimiz, noyob qo‗lyozma asarlarimiz, qadimiy
yodgorliklarimiz istiqlol sharofati bilan tadqiqotchi olimlarimiz tomonidan teran
o‗rganilmoqda. Tarix - insonning barkamollik, taraqqiyot yo‗li. Moziyii bilmaslik
o‗zini anglamaslikdir. O‗zini anglagan halqgina buyuk kishilarning nomlarini
e‘zozlab ruhi poklarini doimo yod etadi. Agar biz o‗tmish tariximizga, nazar
tashlasak, yashab ijod etgan pedagoglarimiz o‗zlari ijod etgan davrlardayoq bolaning
har tomonlama o‗sishida, ma‘naviy ozuqa beradigan tabiatning nozne‘matlari uning
mo‗jizalaridir deb ta‘kidlab o‗tganlar.
Tarix zarvaraqlarida o‗zlarining o‗chmas, unutilmas nomlarini qoldirgan buyuk
pedagoglar bola tarbiyasida tabiatning ahamiyati. uning bola ruhiyatiga qanday ta‘sir
qilishi haqida ilmiy fikrlarini aytib o‗tganlar.
Ushbu mavzuni o‗rganishda biz G‗arb pedagoglaridan: Y.A.Komenskiy,
J.J.Russo, I.G.Pestolotsii kabi olimlarning bola tarbiyasida tabiatning tutgan o‗rni
haqidagi ilmiy asarlari bilan tanishamiz.
Rus pedagoglaridan K.D.Ushinskiyning, "Inson tarbiya predmeti sifatida" asari
bilan tanishamiz.
Ushinskiy "Meni pedagogikada var var hisoblasangiz ham, lekin men o‗z hayot
tajribamda shunday xulosaga keldim. Go‗zal tabiat yosh qalbga shunday katta
tarbiyaviy ta‘sir ko‗rsatadiki, hatto pedagogikaning ta‘siri ham u bilan
raqobatlashishga ojizdir", -degan edi.
Bizga ma‘lumki, bola dunyoga kelar ekan ilk yoshligidan boshlab tabiat bilan
muloqotda bo‗ladi. Bu haqda buyuk pedagog olimlarimiz o‗zlari yashab o‗tgan
davrda, bolaning har tomonlama o‗sishida ma‘naviy ozuqa beradigan tabiatning noz-
ne‘matidir deb, ta‘kidlab o‗tganlar. Biz hozirda o‗tmishdagi pedagoglarimizning
