Z. Toxirov - Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik mahorati
jurnalist, operator, mashinist, investor, brifing, kofe brek va h.).
28-§. Chet tillarga xos shakllar yoki aslicha, yoki tarjimada
o ‘zbek adabiy nutqiga o ‘zlashmoqda, shuningdek, so f o ‘z tilimizda
yasalmoqda. Mas.: BMT (OON), NATO, YUNESKO, GFR, MRB
(markaziy razvedka boshqannasi), 0 ‘zMAA - 0 ‘zbekiston
matbuot va axborot agentligi, 0 ‘zME - 0 ‘zbekiston Milliy
ensiklopediyasi, 0 ‘zMU - 0 ‘zbekiston Milliy universiteti
0 0 ‘MTV - Oliy va o ‘rta maxsus ta ’lim vazirligi.
29-§. Chet so‘zlarning
kirib kelishi adabiy nutqga xos
boMmagan talaffuz m e’yorlarini yuzaga keltiradi. M a’lumki,
qadimgi turkiy va o ‘zbek adabiy nutqida so‘z boshida, ayrim
hollarda so‘z oxirida undosh tovushlar qator kelmasdi. Lekin chet
so ‘zlarni aynan o ‘zlashtirish ana shunday talaffiizga olib keldi:
internet, trast, ekskovator, attashe, kreativ va h. Aslida, bu so‘zlar
jahonning ko‘pgina xalqlari adabiy nutqida uchraydi va ular
xalqaro terminlar hisoblanadi, shunga ko‘ra, ular tovush tomoni
o ‘zgartirilmay qo‘llanadi.
30-§. 0 ‘zbek adabiy nutqida rus tili orqali o ‘zlashgan ayrim
so ‘zlar ruscha talaffuz shaklida hanuz q o ‘llanib kelmoqda.
Masalan, ismlar, joylar atalishi va geografik nomlar: Cannibal
(Xannibal), Genrix Geyni (Xenrix Xeyni), Gannover (Xannover),
Gamburg (Xamburg), Gruziya (Georgiya), Koreya (Quriya),
Yaponiya ( Japan).
Adabiy nutqga o‘zlashgan va faol qo‘llangan ko'pgina chet
so‘zlar iste’moldan chiqib, istorizmlarga aylangan. Masalan,
sovet, ministr ,
kommunist, raykom .
selsovet, ZAGS, KPSS, komsamol, 86
