т
...
Iiavo bulut edi. Oq bulutlar bo ‘Iganlikdan quyoshning nuri
unga kesilmagan, quyosh to
V
ro ‘mol ichida о ‘tirgan kelinlar kabi
yer yuziga suzilib qarar edi (Abdulla Qodiriy. O'tkan kunlar. 222-
bet).
“Tabiat manzarasini
chizar ekaii adib
quyosh kelinlar kabi
suzilib qarar e d i”.
0 ‘xshatish konstruksiyasini tiizadi.
Uslubiy nuqtayi nazardan bu konstruksiya e ’tibomi o'ziga
tortadi.
Grammatika
bo‘yicha
mutaxassisning
fikriga
bu
konstruksiya grammatik jihatdan to ‘g ‘ri hisoblanadi. Leksikolog
esa
suzilmoq
so'zini qo'llashda m e’yordan chekinish bor deydi:
Uslubiyat bo'yicha mutaxassis
esa mazkur konstruksiyadagi
m e'yordan chekinishlikni aniqlay boshlaydi: nima uchun, nega?
Matn
uchun bu nima beradi, muayyan aniq ifodaga yana qanday
yangi ifoda (ottenka) bag'ishlaydi.
Mazkur konstruksiya tasviriy tilshunoslik
nuqtayi nazaridan
qaraladigan bo‘lsa, aslida,
quyosh kelinlar kabi qaraydi.
Konstruksiya to‘rt komponentdan tashkil topadi:
quyosh, kelin,
kabi, qaraydi.
Bu konstruksiyada
quyosh, kelin -
ot,
kabi -
ko'm akchi,
qaradik
- fe’l (o ‘tgan zamon). U lug‘
adib quyoshning
nur taratishini inson qarashiga o‘xshatar ekan qarashga xos k o ’plab
belgilar orasidan faqat bittasini tanlaydi:
suzilib.
Ana endi tasviriy
tilshunoslikdan uslubiyatga o'tiladi: nega?
Inson qarashiga turli
belgilar xos:
kulib qarash, xo'mrayib qarash, bezrayib qarash,
tirjayib qarash, jilm ayib qarash, tumshayib qarash
,
Dostları ilə paylaş: 
