Adobe Photoshop Tillayev A. I.(UzMU)

MathCad, MathLab, Maple
larni
 
keltirish mumkin. Fraktal 
grafika - bu tasvirni chizish yoki jihozlash emas, balki uni matematik 
hisoblashlarga asoslangan dasturlar asosida qurishdir. Fraktal grafika odatda o‟yin 
dasturlarini yaratishda ko‟proq qo‟llaniladi. Fraktal grafikada tasvirlar tenglamalar 
yordamida quriladi. Bunda tenglama koeffitsientlarini o‟zgartirish yordamida har 
xil rasmlarni olish mumkin.
Fraktal grafika ham hisoblanuvchi grafika bo‟lib, uning vektorli grafikadan 
farqi shundaki, unda hech qanday ob`ektlar kompyuter xotirasida saqlanmaydi. 
Chunki tasvirlar tenglamalar yoki ularning tizimlarida hosil qilinadi. Shuning 
uchun ham xotirada tenglamalargina saqlanadi. Tenglamalarga oid parametrlar 
o‟zgartirilishi natijasida turli tasvirlar hosil qilinadi. 

---

 
9 
Fraktal grafika matematik hisoblashlar asosida tasvirlarni avtomatik yaratish 
uchun qo‟llaniladi. Shuning uchun ham uning asosi sifatida rasm, shakl, tasvir 
hosil qilishning dasturlash usuli tanlangan. 
Bu grafika, odatda, turli jarayonlarni modellashtirish, tahlil qilish, turli 
qiziqtiruvchi dasturlar yaratishda keng qo‟llaniladi. 
 
Grafik formatlar 
 
GIF
(Graphics Interchange Format) grafik formati –Internetda eng keng 
tarqalgan grafik format bo‟lib, u Internet tarmoqda birinchi bo‟lib paydo bo‟lgan. 
Internet tarmoqdagi rangli tasvirlar va fonlarning ko‟p qismi GIF formatli 
fayllaridir. 
GIF tasvirni zichlashtirishga imkon beradi, tasvirlarning rang palitrasi 256, 
yoki undan kamroq rangni saqlaydi. Bu zichlashtirish jarayoni sifatga ta`sir 
qilmaydi, ya`ni, zichlashtirishdan keyin olingan tasvir boshlang‟ichi kabi bo‟ladi. 
Agar tasvir 256 dan ortiq rangga ega bo‟lsa, ularning soni chegaralangan 
qiymatgacha qisqartiriladi. Shuni aytib o‟tish kerakki, ranglar sonini qisqartirish 
bosqichida tasvir sifatiga zarar etkazilishi mumkin.
GIF da boshlang‟ich tasvirni zichlashtirishda faylning o‟lchamini faqatgina 
palitradagi ranglar sonini 2 dan 256 gacha chegaralagan holda kichraytirish 
mumkin. Shunday qilib, GIF chegaralangan sonli ranglardan tarkib topgan grafik 
fayllarni zichlashtirishda qo‟llanilsa, juda yaxshi natijalarga erishiladi. Bu grafik 
format tarmoqda logotip, matn, diagramma, grafik va chizmalarning tasvirini 
taqdim qilishda juda katta imkoniyatga ega. 
JPEG
(Joint Photographic Experts Group) grafik formati ko‟p rangli tasvir 
fayllarini tarmoqda ishlatish uchun mo‟ljallangan bo‟lib, foydalanish darajasi 
bo‟yicha ikkinchi o‟rinda turuvchi grafik format hisoblanadi. 
JPEG rang palitrasi 16 777 216 (True Color) tagacha bo‟lgan rangni 
saqlaydigan tasvirlarni zichlashtirish imkoniyatini beradi. Bunday zichlashtirish 
tasvirning sifati yo‟qolishi (lossy compression) hisobidan sodir bo‟ladi. 
JPEGda boshlang‟ich tasvirni zichlashtirishda “zichlashtirish darajasi”ni 
juda keng chegaralarda boshqarish mumkin. Bu formatda “zichlashtirish darajasi” 
tasvir sifatining yomonlashuviga olib kelishini yodda tutish kerak, zichlashtirish 
darajasi qancha yuqori bo‟lsa tasvirning ko‟rinishi boshlang‟ich tasvirga nisbatan 
shuncha ko‟p yomonlashadi. Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, JPEG juda ko‟p 
ranglarni, mayda rangli detallarni saqlovchi fototasvirlarning sifatli grafik fayllarni 
zichlashtirish uchun mos keladi. Bu format ko‟p hollarda tarmoqda sifatli 

---

 
10 
fototasvir va illyustratsiyalarni taqdim qilish uchun qulay hisoblanadi. Afsuski, 
JPEG ranglarning tiniqligini qo‟llamaydi, bu esa uning qo‟llanish sohasini 
kamaytiradi.
Tarmoqda keng tarqalgan bu ikkala grafik fayllar formati o‟zining 
rivojlanishini 
davom 
ettirmoqda, 
ya`ni 
grafikaning 
yuklash 
jarayonini 
osonlashtirish maqsadida yuklanish tugashiga qadar past ruxsatda boshlang‟ich 
tasvir variantlarini ko‟rsatish imkoniyatini beruvchi texnologiyalar ishlab 
chiqilgan.
JPEG da bunday maqsadlarga erishish uchun bosqichma-bosqich algoritm 
o‟rnatilgan (progressive JPEG). Bu algoritmga asosan dastlab past sifatli tasvir, 
keyin esa uning ustiga to‟liq asosiy tasvir yuklanadi. 
PNG
grafik format Web – sahifalarda tasvir va grafiklarni joylashtirish 
uchun maxsus yaratilgan zichlashtirish formati bo‟lib Deflate zichlashtirish 
algoritmidan foydalanadi. Bu format GIF va JPEG formatlarining afzallik 
tomonlarini o‟zida mujassamlashtirgan. 
TIF
grafik format Aldus kompaniyasi tomonidan PhotoStyler dasturi uchun 
ishlab chiqilgan bo‟lib “tegni tasvirlaydigan fayl” ma`nosini anglatadi. Bu grafik 
format etarlicha murakkab bo‟lsa ham uning strukturasi ma`lumotlarni yozishning 
qulayligi va tasvirni kengaytirishda katta imkoniyat mavjud. Tasvirning raqamli 
ma`lumotlarni ifodalovchi barcha axborotlar boshqa ko‟pgina format fayllari 
singari uning boshlang‟ich qismida emas, balki maxsus bloklarda, tasvir 
parametrlarining ichki belgilashlarida saqlanadi. Unda 45 dan ortiq turli teglar 
mavjud bo‟lib ularning qo‟llanilishi ko‟pgina qo‟shimcha funktsiyalarni tashkil 
etish imkoniyatini beradi. 
PCX
grafik format Zsoft firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va Paintbrush, 
hamda PhotoFinish dasturlarida qo‟llaniladi. Bu grafik faylning tuzilishi sodda va 
ranglar palitra hajmi bo‟yicha chegaralangan bo‟lishiga qaramasdan yaqin
vaqtgacha ommabop sanalib kelingan. 
BMP
grafik formati Windows operatsion tizimi uchun Microsoft firmasi 
tomonidan ishlab chiqarilgan. U favqulotda sodda strukturani ifodalaydi va uncha 
katta bo‟lmagan piktogramma-tasvirlarning namoyish etilishini izohlash uchun 
xizmat qiladi. U grafik interfeyslarda keng qo‟llaniladi.