Ахbоrоt-kоmmunikаtsiya tехnоlоgiyalаrining tаsniflаnishi

Kriptografiya nuqtai nazaridan shifr – bu kalit demadir va ochiq ma’lumotlar to‘plamini yopiq (shifrlangan) ma’lumotlarga o‘zgartirish kriptografiya o‘zgartirishlar algoritmlari majmuasi hisoblanadi.

• Kriptografiya nuqtai nazaridan shifr – bu kalit demadir va ochiq ma’lumotlar to‘plamini yopiq (shifrlangan) ma’lumotlarga o‘zgartirish kriptografiya o‘zgartirishlar algoritmlari majmuasi hisoblanadi.
• Kalit – kriptografiya o‘zgartirishlar algoritmining ba’zi bir parametrlarining maxfiy xolati bo‘lib, barcha algoritmlardan yagona variantini tanlaydi. Kalitlarga nisbatan ishlatiladigan asosiy ko‘rsatkich bo‘lib kriptomustaxkamlik hisoblanadi.

Shifrlash - kriptografik o‘zgartirishni asosiy ko‘rinishidir. Bu ochiq axborotni shifrlangan axborotga (shifrmatn) o‘zgartirish yoki shifrlangan axborotni ochiq axborotga teskari o‘zgartirish jarayonlaridir. Ochiq axborotni yopiq axborotga o‘zgartirish jarayoni shifrlash, teskarisi esa - qayta shifrlash deb ataladi. Shifrlash usullarining va shifrlarning ko‘plab turlari mavjud.

• Shifrlash - kriptografik o‘zgartirishni asosiy ko‘rinishidir. Bu ochiq axborotni shifrlangan axborotga (shifrmatn) o‘zgartirish yoki shifrlangan axborotni ochiq axborotga teskari o‘zgartirish jarayonlaridir. Ochiq axborotni yopiq axborotga o‘zgartirish jarayoni shifrlash, teskarisi esa - qayta shifrlash deb ataladi. Shifrlash usullarining va shifrlarning ko‘plab turlari mavjud.

Zamonaviy shifrlash usullariga quyidagi talablar qo‘yiladi:

• Zamonaviy shifrlash usullariga quyidagi talablar qo‘yiladi:
• kriptochidamlilik (kriptotahlil qilishga qarshi turish) shunday bo‘lishi kerakki, shifrni ochish kalitlarini to‘liq tanlab olish masalasini yechish yo‘li bilan amalga oshirilishi kerak;
• kriptochidamlilik shifrlash algoritmining maxfiyligi bilan emas, balki kalitning maxfiyligi bilan ta’minlanadi.
• shifrmatn o‘zi xajmi bo‘yicha boshlang‘ich axborotdan ko‘payib ketmasligi kerak;