Aholi farovonligini oshirishda tijorat banklarining

---

AHOLI FAROVONLIGINI OSHIRISHDA TIJORAT BANKLARINING 
ROLI. 
 
Reja. 
Kirish.
1. Tijorat banklari haqida tushuncha va uning aholi farovonligini oshirishdagi 
ahamiyati.
2. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida tijorat banklarining zamonaviy 
xizmatlarini maqsadi va vazifalari
3 . Tijorat banklarining aholiga koʻrsatadigan zamonaviy xizmatlari.
4. Tijorat banklarining aholi farovonligi uchun koʻrsatadigan zamonaviy 
xizmatlarini takomillashtirish yoʻllari.
Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.

---

Kirish.
Hozirda mamlakatimizda jadal ijtimoiy va iqtisodiy islohotlar kechmoqda. Har bir 
sohada jumladan iqtisodiyot va uning “lokomotivi” bo‘lgan bank tizimi sohasida ham 
xalqaro andozalarga mos, rivojlangan mamlakatlar tajribasidan o‘tgan yangi 
islohotlarni tadbiq etish birlamchi maqsad qilib belgilangan. 
Albatta, iqtisodiyotning rivojlanishi uning o‘sish sur’atlari bevosita bank tizimi 
rivojiga, uning xizmatlar ko‘lamining kengayishiga to‘g‘ri bog‘liqlikda kechadi. Zero, 
prezidentimiz Sh. M. Mirziyoyevning tashabbusi bilan ishlab chiqilgan 2017-2021 
yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi 
bo‘yicha harakatlar strategiyasi ishlab chiqildi va bunda aynan bank tizimini isloh 
qilishni chuqurlashtirish va barqarorligini ta’minlash, banklarning kapitallashuv 
darajasi va depozit bazasini oshirish, ularning moliyaviy barqarorligi va ishonchliligini 
mustahkamlash, istiqbolli investitisiya loyihalari hamda kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlik sub’ektlarini kreditlashni yanada kengaytirish keyingi besh yillikda amalga 
oshiriladigan asosiy vazifalardan biri qilib belgilanganligi ham bejiz emas. Aynan mana 
shu strategik maqsadlarga erishish yo‘lida prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyevning 2017-
yil 2-sentabrda PF-5177-sonli “Valyuta siyosatini liberallashtirish bo‘yicha birinchi 
navbatdagi chora tadbirlar to‘g‘risida”gi farmoni, 12-sentabrda PQ-3270-sonli 
“Respublika bank tizimini yanada rivojlantirish va barqaroroligini oshirish chora 
tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori
1
, 13-sentabrda esa PQ-3272-sonli “Pul kredit siyosatini 
yanada takomillashtirish chora tadbirlari to‘g‘risida”gi yana bir qarorlari qabul qilindi. 
Bu qaror va farmonlarning ijrosi o‘laroq mamlakatimizda erkin xorijiy valyuta 
konvertatsiyasi yo‘lga qo‘yildi, banklardan ularning vazifasiga kirmagan lekin ularni 
qiynab kelgan bir qator vazifalar olib tashlandi, fiskal va monetar siyosat 
uyg‘unlashtirilib inflatsion targetlash amaliyotga joriy etildi. Albatta, bularning 
barchasi 
bank 
tizimi 
va 
iqtisodiyot 
rivoji 
yo‘lidadir.
So‘ngi yillarda respublikamiz bank tizimi, yuqori o‘sish sur’atlari bilan rivojlanmoqda. 
Xususan tijorat banklari jami aktivlari so‘ngi 5 yilda qariyb 5 baravar oshib 2017 yil 

---

so‘ngida 166 trln 632 mln so‘mga yetdi va yiliga o‘rtacha 35% ga o‘sib kelmoqda. 
Banklarimizning kreditlash amaliyoti ham yil sayin kengayib, aktivlarga monand 
ravishda so‘ngi 5 yillikda tijorat banklarining kredit qoldig‘i 5 baravar oshib 2017 yilda 
110 trln 572 mlrd so‘mga yetdi va o‘tgan yilga nisbatan 2 baravar oshgan bo‘lsa, 5 
yillikda o‘rtacha 40% lik o‘sish sur’atini qayd etib kelmoqda.
2
Albatta, bundan 
banklarimizning kreditlash amaliyotining jadallik bilan salomoq jihatdan kengayib 
borayotganini ko‘rish mumkin. Ammo bu sohada yuksalishlar bilan bir qatorda 
kamchiliklar ham yo‘q emas. Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev ta’biri bilan aytganda: 
“Mamlakatimiz bank tizimi va bozor infratuzilmasining boshqa organlari faoliyati 
samaradorligini oshirish ham dolzarb masala bo‘lib qolmoqda. Afsuski, hozirgi kunda 
ularning faoliyati bugungi hayot va iqtisodiy islohotlar talablaridan ancha ortda 
qolmoqda”. Mamlakatimizda iqtisodiyotning kreditlar bilan ta’minlanganligi, yani 
iqtisodiyotga yo‘naltirilgan bank kreditlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi Jahon 
banki tavsiya etgan eng kam me’yor – 60% dan ancha pastligi, (2016 yilgacha 26% dan 
oshmagan 2017-yilda esa amalga oshirilgan devalvatsiya natijasida xorijiy valutada 
berilgan kreditlarning so‘mdagi qiymati 2 barobar ortishi natijasida 44% ga ko‘tarildi), 
tijorat banklarimizning zamonaviy kreditlash shakllari: forfeyting, faktoring, 
kontokorrent, overdraft, kredit kartalari orqali kreditlash, kabilardan foydalanish 
amaliyotining rivojlanmaganligi kabi holatlar bank tizimimizning ojiz nuqtalaridir. 
Aynan mana shu holatlar bitiruv malakaviy ishi mavzusining dolzarbligidan dalolat 
beradi.