Yaqїn ravishi bir qancha turkiy tillarda ko‘makchiga aylangan: turkm. yaqїn, xak. chag‘їn, qoz. jaqїn va uyg‘. (Farg‘.). yaqin//yeqin (atrofida).
Artїq (ortiq) ko‘makchisi qadimgi turkiy tilda, shuningdek, turkman, qozoq va yoqut (orduq) tillarida uchraydi. U ortiq, aniqrog‘i, ortiqcha ma’nosidagi otga (art)–ortiqchaga bog‘liqdir.
Artїq so‘zi ma’nosiga ko‘ra, aslam ga yaqin (q.qalp. aslam, qr.tat. atlam, qirg‘., qoz. astam//aslam (qum. ko‘p, ko‘p miqdorda)ga borib taqaladi.
Böten ko‘makchisi qoraqalpoq, qozoq, tatar va boshqird tillarida uchraydi. U «o‘zga», «boshqa» degan ma’nolarga ega. (o‘r.qirg‘. böten (boshqa), tat. bütän, turkm(dial.). bötön, o‘zb.(dial). bötän, no‘g‘. böten (ayniqsa, juda). Böten so‘zining etimologiyasi hozircha aniq emas. Xorazmda Bo‘tan kishi ismini ham bildiradi(–R.Y.).
Ot ko‘makchilarining ko‘pchiligi aniqlovchili birikmadagi aniqlanmishning grammatizatsiyalashishi natijasida yuzaga kelgan. Bu ot ba’zan -da, -dan, -din, -cha (va boshqa) makon kelishiklarining bittasida bo‘ladi. Makon kelishiklarining ayrim formalari ham grammatizatsiyaga uchraydi.
Bunday ko‘makchilarga quyidagilar kiradi: turkm. dog‘rїsїnda, tat. turända, o‘zb. to‘g‘risida, qoz. turasїnda, turasїnan, boshq. turahända, turala, uyg‘. tog‘ust їn//tog‘asidin, tog‘ridin (o‘r.q.qalp. tuo‘ralї, qirg‘. tu:ralu, qoz. turalї+sї+da//dan); q.qalp. jöninde, qoz. jönände, qirg‘. jönündö(yo‘nalish+i (3-shaxs egalik affiksi)+de; o‘r.qoz. jönänen (to‘g‘ri-sida); qirg‘., turkm. boyuncha, tat. buyäncha, uyg‘. bo‘yicha, q.qalp., qoz. boyїnsha, boshq. buyänsa+i(n)+cha; boshq., qum. alda (avval), q.balq. alda, alg‘a, allїn, o‘zb. oldin–old qism; tat., qoz. arqasända (orqasida)<arqa-sї-n-da (orqa, qo‘llab-quvvatlovchi), o‘r.boshq.(dial.). orqala (orqali).
