Algebra va analiz asoslari

6
7
Boshida unda suv yo‘q edi. Keyin u “bir sekundda bir litr” tezlikda 
to‘ldirila boshlandi. Suv sathining vaqtga nisbatan o‘zgarishi 4-rasmdagi 
qaysi grafikda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
4-rasm.

---

6
7
2-savol.
Suv sathining vaqtga nisbatan o‘zgarishi 
5-rasmdagi
 
grafiklarda 
berilgan:
5-rasm.
Ular 
6-rasmdagi 
qaysi idishlarga mos keladi? 
6-rasm.

---

8
9
O‘zgarishning o‘rtacha tezligi 
Ikkita o‘zgaruvchi miqdorning bir-biriga bog‘lanishi chiziqli
funksiya ko‘rinishida bo‘lsa, bu miqdorlar orttirmalarining nisbati o‘zgarmas 
son bo‘ladi. 
Ikkita o‘zgaruvchi miqdorning bir-biriga bog‘lanishi chiziqli funksiya
ko‘rinishida bo‘lmasa, biz bu o‘zgaruvchi miqdorlarning berilgan
oraliqdagi o‘rtacha nisbatini topa olamiz. Agar oraliqlar turlicha olinsa, 
hisoblangan o‘rtacha nisbatlar ham turlicha bo‘ladi. 
1-misol.
 
Moddiy nuqtaning vaqtga nisbatan to‘g‘ri chiziq bo‘ylab 
harakat qonuni grafikda tasvirlangan (7- rasm). 
FM
kesuvchining burchak 
koeffitsiyentini toping. 
7-rasm.

Grafikda 
t=
2 sekundga mos bo‘lgan 
F
nuqtani va undan farqli
(masalan, 
t=
4 sekundga mos bo‘lgan) 
M
nuqtani belgilaylik. 
2
4
t
≤ ≤
vaqt
oralig‘ida o‘rtacha tezlik 
(80 20)
30
( 4 2)
m
m
s
s
−
=
−
m
s
ga teng ekanligini topamiz.
Ko‘rinib turibdiki, 
FM
kesuvchining burchak koeffitsiyenti 30 ga teng ekan. 
▲
Savol. F 
nuqtani qo‘zg‘almas hisoblab, 
t
ning quyida berilgan 
qiymatlariga mos bo‘lgan 
M
nuqtalar uchun 
FM
kesuvchilarning burchak 
koeffitsiyentlarini hisoblab, jadvallarni to‘ldiring:
t
burchak koeffitsiyenti
t
burchak koeffitsiyenti
0
3
1,5
2,5
1,9
2,1
1,99
2,01

---