2.2. Mahsulot ishlab chiqarish tannarxi shakllanishining korxona foydasiga
ta’sirining tahlili.
Sanoat korxonalarda moliyaviy menejerlar xarajatlarni, jumladan
mahsulot ishlab chiqarish xarajatlarini Boshqarishda quyidagilarga amal kilish
muxim ahamiyat kasb etadi:
-
korxona moliyaviy resurslarining kayerga, kachon va qancha mikdorda xarajat
kilishni bilish;
-
kayerga, nima uchun va qancha mikdorda kerakli qo’shimcha moliyaviy
resurslar mikdorini prognoz silish;
-
moliyaviy resurslarning yukori darajali samaradorligi ta’minlashni bilish.
Moliyaviy menejerlarning asosiy maqsadi korxonaning samaradorligini
oshirish xamda korxona foydasini maksimallashtirish bo’yicha turli chora tadbirlarni
amalga oshirishdan iborat. Shuning uchun moliyaviy menejerlar tomonidan mahsulot
ishlab chiqarish xarajatlarini to’g’ri yo’naltirish maqsadida korxona moliyaviy
resurslaridan
tejamkorlik
bilan
foydalanish
va
ular
samaradorligini
maksimallashtirishni bilishi lozim yuuladi.
Buning natijasida korxonalar quyidagi afzalliklarga erishadi:
-
Kam xarajat kilinadi va bu bilan mahsulot narxi pasaytirib raqobat bardosh
mahsulot ishlab chiqarishini ta’minlaydi;
-
Aloxida kurinishdagi mahsulotlar tannarxi va ularning bozordagi Boshqa ishlab
chikaruvchilar mahsulotlari bilan kiyosiy holati bo’yicha anik va sifatli
ma’lumotlarning mavjudligi;
-
Tannarx pasayganligi xisobiga bozorda egiluvchan baho shakllanishidan
-
51
-
foydalanish imkoniyatiga ega bo’ladi;
-
Korxona byudjeti to’zilishi uchun obyektiv ma’lumotlarga ega bo’ladi;
-
Asoslangan va samarali Boshqaruv karorlarini kabul kilish..
Bugungi kunda ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirib borish va unga ta’sir
etuvchi omillarni tahlil kilib berish juda muxim xisoblanmokda. Chunki ishlab
chiqarishning rivojlanib borishi va yuksalishi xarajatlarni kiskartirib borish, unga
ta’sir etuvchi omillari tahlil kilish, aniqlash kabi xususiyatlarga ega xisoblanadi. Bu
soxada dunyoning barcha rivojlangan mamlakatlari o’zlarining tarakkiyot darajasiga
erishgandir. Ma’lumki, sobiq totalitar tuzum davrida barcha ishlab chiqarish
markazlashgan, rejalashtirilgan tartibda edi. Shuning uchun xam isrofgarchilik juda
kup mikdorda edi. Ishlab chiqarish xarajatlarining ortib ketishi mahsulot sifatining
bo’zilishiga, shuningdek uning “Utmay” kolishiga sabab buldi. Natijada usha davrda
mamlakat ishlab chiqarishi inkirozga uchradi. Bu mamlakat uchun fojiali xol edi.
Chunki egasiz mulkning kadri bulmaydi, tekin narsani esa samarasi bulmaydi. Bu
barchamizga ma’lumdir.
Shuning uchun xam mustakillikka erishganimizdan keyin, Prezidentimizning
okilona fikrlari, ularning tashabbuslari bilan eng asosiy e’tibor shu soxaga karatildi.
Ishlab chiqarish xarajatlarini quyidagicha omillar ta’sir ko’rsatadi:
1.
Mehnat unumdorligini oshib borishi.
2.
Mehnatni ilmiy tashkil kilish.
3.
Ishchi kuchlarini to’g’ri joylashtirish va ishlab chiqarishga tukri jalb etish.
4.
Fan-texnika tarakkiyotini yuksaltirib borish, tadbik kilish.
5.
Kadrlar malakasini oshirib borish.
6.
Xom-ashyo resurslaridan samarali va unumli foydalanish.
7.
Ishlab chiqarishni Boshqarishni to’g’ri tashkil etish.
Umuman olganda esa bu omillarni quyidagicha birlashtirish mumkin: yangi
fan-texnikani kullash Mehnat unumdorligini oshirib borish, xom ashyo sarflarini
kiskartirib borish. X,ar qanday jamiyatning muxim buginlaridan asosiysi ishlab
chiqarish xarajatlarini kamaytirib borishdir. X,ar bir faoliyat kursatayotgan korxona
|