Ismlarning lug‘aviy shakllari.
Ismlarning ko‘plik, kichraytirish-erkalash,
qiyoslash ma’nolarini bildiruvchi qo‘shimchalarga ega bo‘lgan shakli lug‘aviy
shakl sanaladi.
Ismlarning munosabat shakllari.
Egalik, kelishik,
-man, -san, -dir
qo`shimchalarga ega bo‘lgan shakli munosabat shakli hisoblanadi. Ism asoslariga
qo`shilib, ularni boshqa so‘zlarga bog‘lab kelish va gap bo‘laklarini
shakllantirishga xizmat qilganligi uchun egalik, kelishik,
-man, -san, -dir
qo‘shimchalari munosabat shakllari deyiladi. Demak, ismlarning munosabat
shakllariga quyidagilar kiradi: 1) egalik shakllari; 2) kelishik shakllari; 3) ismlarni
kesim sifatida shakllantiruvchi va ega bilan munosabatini ifodalovchi
-man, -san, -
dir
qo‘shimchalari,
bo
‘
lmoq, sanalmoq, hisoblanmoq
so‘zlari. Uchinchi turdagi
so‘zlar va qo‘shimchalar bog‘lamalar deb ham yuritiladi.
Sifatdosh va harakat nomlaridagi egalik qo
‘
shimchalari.
Sifatdosh va harakat
nomlari tarkibidagi egalik qo‘shimchalari harakat bajaruvchisining shaxsi, sonini
bildiradi. Shuning uchun qaratqich kelishigini olgan shaxs bildiruvchi so‘zning
qo`llanishiga ko‘pincha ehtiyoj bo`lmaydi.
Ismlarni kesimga xoslovchi shakllar.
Kesim ega bilan shaxs va sonda
moslashadi. Ism orqali ifodalangan kesimlar shaxs-sonni bildiruvchi maxsus
-man,
-san, -dir
qo‘shimchalari, shuningdek,
bo
‘
lmoq, sanalmoq, ekan, emish, emas
so‘zlari vositasida ega bilan moslashadi. Ot kesimlarni ega bilan moslashtiruvchi
bunday vositalar bog‘lamalar hisoblanadi.
To‘plam va tasniflar.
O‘rganish uchun olingan turli narsa, voqea-hodisalar
yig‘indisi
to
‘
plam
deyiladi. To‘plamni o‘xshash va farqli belgilar asosida ichki
guruhlarga bo‘lish
tasnif
hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: |
