Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

 Navoiy «Saddi Iskandariy»da ham debochani asar mazmu­

niga  muvofiqlashtirish  prinsipiga  amal  qiladi.  Har  ikki  dos­

tondagi 

tavhid, munojot, tavsif na’t, me’roj na’t kabi boblar 

an’anaviy  bo‘lgani  uchun  umumiylikka  ega.  Qolgan  boblar 

maqsadi, mazmuniga ko‘ra farqlanadi, tafovutlarning yuzaga 

kelishi davrlar o‘tishi bilan ham izohlanadi.

Nizomiy debochasi boblarini bog‘lab turuvchi «ketma-ket­

lik», Navoiy debochasida «uzviylik» darajasiga ko‘tarilgan va 

---

134

135

kirish  bob  o‘ziga  xos  kompozitsiyaga  aylangan.  Navoiyning 

tafakkur tarzi va tasvir uslubiga xos sistemali yondashuv de­

bochadagi boblar tartibi va tasvirida aniq namoyon bo‘ladi.

Navoiy tasvir uslubiga muayyan fikrni turlicha poetik ifo-

dalarda tasvirlash – poetik variatsiya hodisasi ham xos. Na­

voiy  tasviridagi  poetik  variatsiya  tabaqalanish  xususiyatiga 

ham  ega,  ya’ni  ularning  ba’zilari  murakkab  bo‘lsa,  ba’zilari 

sodda xarakter kasb etadi, poetik variatsiyaning xilma-xilligi 

istalgan saviyadagi kitobxonga ijodkor fikrining yetib borishi­

ga zamin bo‘lgan.