Alisher navoiy nomidagi

“O„z o„rningni top” metodini amalga oshirish uchun yuqoridagi masal matni 

guruhlarga  tarqatiladi.  Topshiriq: kesimlarni  toping  va  ularni  sodda,  birikmali, 

sostavli turlarga ajrating.  

Sodda kesim 

Sostavli kesim 

Birikmali kesim 

 

 

 

Ushbu  topshiriqni  bajarish  uchun  ―O‗zbek  tilining  amaliy  grammatikasi‖

70

dan 

keltirilgan  nazariy  ma‘lumotlar  guruhlarga  tarqatiladi,  ular  o‗zlari  o‗qib  tushunib, 

berilgan topshiriqni bajaradilar.  

―Yechim‖ guruhining javoblari: 

Sodda kesim 

Sostavli kesim 

Birikmali kesim 

so‗rashdi, 

ko‗rinardi, 

berildi 

yetib keldi, aks etar edi 

lol qoldirdi 

 

Berilgan topshiriqning amaliy jihati shundaki, talaba nafaqat o‗zi o‗qib tushunadi, 

balki  tushunolmagan  guruhdoshlariga  ham  o‗rgatadi.  O‗rgatish  orqali  o‗z 

bilimlarini mustahkamlaydi. 

8.  Fikrlar umumlashtiriladi, ballar hisoblanadi. 

                                                           

70

 Абдураҳмонов Х., Рафиев А., Шодмонқулова Д. Ўзбек тилининг амалий грамматикаси. – Т.: Ўқитувчи, 

1992. 216-б. 

---

 41

 

Muammoli ta‘lim  o‗z nomi bilan muammoli vaziyatlarni talab qiladi.  Xo‗sh 

gap bo‗laklarini o‗qitishda qanday ―muammoli vaziyat‖lar bor:   

  avvalo, gapning bosh bo‗laklari – ega va kesim munosabati; 

  mustaqil va nomustaqil gap bo‗laklik masalasi; 

  sodda gap yoki qo‗shma gap…; 

   bo‗lakning bo‗lagi masalasi; 

   ega  va  ot  kesimning  orasida  tirening  ishlatilishi,  ot  kesimning  nisbiyligi 

masalasi kabilar shular jumlasidandir. 

Yuqorida  ―sodda  gap  yoki  qo‗shma  gap…‖  muammoli  vaziyatini    ―Keys  – 

stadi‖  metodidan  foydalanib  ko‗rib  chiqdik.  Ushbu  topshiriqni  “Muammoli