aniqlashda birinchi bosqich egani aniqlashdan boshlanadi (N), gap
bo‗laklarini aniqlashda ularning so‗z turkumligi nisbiy (T), so‗zlovchining
nutqi qaratilib, unga murojaat qilingan bo‗lak egadir (N) kabi.
3- manzil. Bu bosqichda yangi mavzu va matn bilan ishlashga mo‗ljallangan
―Insert‖ texnologiyasi amalga oshiriladi:
O‗quvchilarga matn tarqatiladi, ular matnni o‗qib chiqishadi va gaplarda
egani topish topshirig‗i beriladi.
O‗qish jarayonida matnda maxsus belgilar qo‗yib borishadi: + buni
bilaman, - buni bilmas edim, ? buni mukammal bilmoqchi edim kabi. Va
quyidagi jadval to‗ldiriladi.
+ buni bilaman
- buni bilmas edim
? buni mukammal bilmoqchi
edim
+
-
?
Matn:
— Yo‗qolmasdan ilgari bormidi? Qanaqa ho‗kiz edi.
— Ola hokiz…
— Yaxshi ho‗kizmidi yo yomon ho‗kizmidi?
— Qo‗sh mahali…
— Yaxshi ho‗kiz birov yetaklasa keta beradimi?
— Bisotimda hech narsa yo‗q…
— O‗zi qaytib kelmasmikin?.. Birov olib ketsa, qaytib kela ber, deb
qo‗yilmagan ekan-da! Nega yig‗lanadi? A? yig‗lanmasin!
81
Qobil bobo yerga qarab tek qoldi.
— Qidirtirsakmikin-a?-dedi amin chinchalog‗ini etigining ostiga artib, -
suyunchisi nima bo‗ladi? Suyunchisidan chashna olib kelinmadimi?
4- manzil. Yangi mavzu – ―Ega ishtirok etmagan va shaxsi noma‘lum gaplar‖ni
ifodalanishini ―Tarmoqlar‖ texnologiyasi orqali ochib beriladi.
5- manzilda ―SAN‖ (Samarali, axloqiy, nazokatli) texnologiyasini qo‗llaymiz.
Bunda o‗qituvchi mavzu va biror nutq uslubi yozilgan qo‗g‗oz varaqalarini
tarqatadi(yomg‗irlar mavsumi, publistik uslub), o‗quvchilar mavzuga oid xuddi
shu uslubda matn yaratadilar, matnda eganing ishtirokiga ko‗ra barcha turlari
ishtirok etishi lozim. Berilgan muddat tugaganidan so‗ng o‗z matnlarini guruh
oldida namoyish(taqdimot) qilib beradilar. Mazkur texnologiyaning maqsadi
o‗quvchilarda yakka, jamoaviy, guruh bilan ishlash, ijodiy va tashkilotchilik
egali
Ega ishtirok
etmagan
gaplar
Shaxsi noma’lum
atov
So‘z
Egasi
ma’lum
Egasi
umumlashgan
ega
Ega ishtirok
etmagan
Egasi
yashiringan
82
faoliyati ko‗nikmalarini, ishga mas‘uliyat bilan yondashuvni shakllantirish,
yaratuvchanlik, tadqiqotchilikka yo‗naltirish, o‗quvchilar og‗zaki va yozma
nutqini rivojlantirishdan iborat.
6-manzil (Takrorlash bosqichi). Bunda ―Raqiblar bahosi‖ metodini qo‗llaymiz,
darsda faol ishtirok etmagan guruh qatnashchilaridan bittadan o‗quvchini
peshtaxta oldiga chaqiramiz, ular 2-3 min ichida shaxsi noma‘lum gaplardan
misollar yozishlari kerak. Shart talabiga ko‗ra, raqib guruhlardan boshqa a‘zolar
chiqarilib raqibining yozganlarini tekshiradi. Bunda ham natijalar tekshiriladi,
ham baholovchi talabaning bilimi ham ―baholanadi―. Asosiy maqsad – o‗zaro
hurmat, ishga mas‘uliyat bilan yondashish, kuzatuvchanlik va xolis baho bera
olish ko‗nikmasini shakllantirishdan iborat.
3-ilova.
―Besh barmoq‖ metodi
1. O‗qituvchi talabalarni shu uchta guruhlarni qayta nomlaydi:
2.Kesim haqidagi bilimlarni eslab olish maqsadida ―Test-so‗rov‖ metodini
qo‗llaymiz, ochiq test savollari guruhlarga tarqatiladi:
Dostları ilə paylaş: |