Alisher navoiy nomidagi
Yüklə 1,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
―rassom amalga oshirgan ish umrni fido qilishga arziydi, zero, inson hayoti har
narsadan ulug‗ ne‘mat …‖ 8. Ruhiyat olami bilan hamfikr bo‗lib olganimizdan so‗ng, asosiy topshiriqqa o‗tamiz. ― Diqqat‖ metodini amalga oshirish uchun bir qarashda turlicha aks etgan rasmlarni guruhlarga tarqatiladi. Topshiriq: ushbu suratlarni aks etgan manzarani gaplarda aks ettiring, gaplarning kesimlarni toping va ularni sodda, birikmali, sostavli turlarga ajrating. Sodda kesim Ot kesim murakkab kesim Fe‘l kesim 85
Ushbu topshiriq orqali o‗quvchilar o‗z yo‗qoygan barmoqlaridan birini qaytarib olish imkoniga ega bo‗ladilar. Agarda noto‗g‗ri javoblar taqdim qilinsa, u holda ikkita barmoqlaridan ajrab qolishadi. 9.Fikrlar umumlashtiriladi, barmoqlar hisoblanadi, o‗quvchilar baholanadi, uyga vazifa berilib, dars yakunlanadi. 4-ilova
86
XULOSA Ona tili fani o‗qitishning asosiy vazifasi o‗quvchilarni erkin, ijodiy, mustaqil fikrlarini og‗zaki va yozma shaklda, adabiy til me‘yorlari asosida to‗g‗ri ifodalay oladigan, bir ma‘noni turli shakllarda bera bilish ko‗nikmasi shakllangan adabiy nutq me‘yorlarini egallagan yetuk mutaхassislarni tarbiyalab yetkazishdir. Har qanday fikrlar bayoni bo‗lgan muloqot asosida to‗g‗ri tuzilgan nutq yotadi. Ona tili uning nazariy qoidalarini bilmasdan turib, nutqni to‗g‗ri tashkil etib bo‗lmaydi. Nutqni to‗g‗ri tashkil etishda gap, xususan, gap bo‗laklari muhim ahamiyatga ega. Gap bo‗laklariga ajratish biroz muammoli jarayon bo‗lganligi sababli gap bo‗laklarini o‗qitishda aniq metod va usullarga tayangan holda dars jarayonini to‗g‗ri tashkil etish ahamiyatli sanaladi. Ona tili darslari ―mazmun-mohiyat-usul- vosita-o‗quvchi- o‗qituvchi munosabati‖ birligiga tayangan holda olib boriladi. Xo‗sh, mavzumizga asoslangan holda qanday metodlardan foydalanish maqsadga muvofiq bo‗ladi? Albatta, bir qancha metodlarni bunga misol qilib keltirish mumkin, ular orasida interfaol metodlar va muammoli ta‘lim metodlaridan foydalanish ko‗zlangan natijalarga erishishda ko‗mak beradi. Biz BMI da ―gap bo‗laklarini o‗qitishda muyammoli vaziyatlar hosil qilish hamda ularga yechim izlashga asoslangan muammoli ta‘lim hamda interfaol metodlar orqali gap bo‗laklarini o‗qitishni yoritib berishga diqqatimizni qaratdik. Gap bo‗laklarini o‗qitishning mazmuni, - deb nomlangan birinchi bobda gap bo‗laklarini o‗qitishning nazariy asoslari, darsliklar darsni tashkil etishdagi ahamiyati haqida ma‘lumotlar berildi. Birinchi bobning birinchi faslida gap bo‗laklarining tarixi, gap bo‗laklari ajratishda ilgari surilgan nazariyalar, sinxron planda aks etgan tasnif, bu jarayonda hissa qo‗shgan olimlar haqida fikr yuritildi. Birinchi bobning ikkinchi faslida gap bo‗laklarining huquqiy-me‘yoriy hujjatlarga tayangan holda o‗qitilishining ahamiyati, darsliklarning hozirgi kundagi ahvoli, ularda gap bo‗laklarini yoritishdagi yutuq va kamchiliklar xususida fikr yuritildi, ajratib ko‗rsatildi va munosabat bildirildi.
87
BMI asosini tashkil qilgan Gap bo‗laklarini o‗qitishda qo‗llaniladigan metodlar tavsifi, - deb nomlangan II bobda ―muammoli ta‘lim texnologiyalari va interfaol metodlar yordamida gap bo‗laklarini o‗rgatishning nazariy asoslari, ularning o‗ziga xos xususiyatlari yoritib berildi. Ikkinchi bobning birinchi fasli ―muammoli ta‘lim texnologiyasi asosida dars jarayoni muammoli savollarga yechim topish usullari ishlab chiqildi. Bunda ―FSMU‖, ―Insert‖, ―Keys stadi‖, ―Tadqiqot‖, ―Muammoli vaziyat‖ kabi metodlar amaliy tatbiq etildi. Ikkinchi bobning ikkinchi faslida ―gap bo‗lakalarini o‗rganishda interfaol‖ metodlarning ahamiyati ko‗rsatilib berildi. Ushbu metodning nazariy-amaliy asoslari yoritib berildi. Bunda o‗quvchilarning yosh xususiyatlari e‘tiborga olindi. ―Ajurli arra‖, ―Asalari galasi‖, ―To‗rt taraf‖, ―Davra suhbati‖, ―Hamkorlik kvadrati‖, ―To‗g‗ri so‗zla, xato qilma‖ kabi bir qancha metodlarni amalda qo‗llab ko‗rsatdi. Ushbu bobning uchinchi fasli Mavzu bo‗yicha o‗tkazilgan tajriba-sinov ishlari, - deb nomlanib, unda ―Keys stadi‖, ―Muammoli vaziyat‖, ―Manzillar‖, ―Davra suhbati‖, ―Ajurli arra‖, ―To‗rt taraf‖ metodlari, shuningde boshlang‗ich ta‘limda ona tilini o‗qitishga ko‗mak beruvchi bir qator metodlar amaliy qo‗llab ko‗rsatildi. II bob III qismida amalga oshirilgan ishlar yakunlanib, shunday xulosaga kelindi. Muammoli ta‘lim texnologiyasining ushbu metodlarini tahlilda qo‗llash orqali o‗quvchining bir-biriga qarama-qarshi fikrlar bildirish qobiliyatini shakllantirish, muammolarga tez, oson va aniq yechim topa olish qobiliyatlarini shakllantirsa, interfaol metodlardan foydalanish darsning ―jonli‖ ruhda o‗tishini taminlashi namoyon bo‗ldi. Ishning amaliyotga tatbiqi bobida akademik litseylarining xalq ta‘limi, Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur va darsliklari tahli- liy o‗rganildi. Gap bo‗laklarini o‗qitishda ajratilgan nazariy va amaliy o‗quv soatlari ko‗rib chiqildi, munosabat bildirildi. Gapning bosh bo‗laklari bo‗yicha ochiq dars ishlanmasi ishlab chiqilib, pedagogik amaliyot jarayonida Alisher
88
Navoiy nomidagi ToshDO‗TAU qoshidagi akademik litseyning 1-bosqich 104- guruhda ochiq dars o‗tildi. Xulosa qilib aytadigan bo‗lsak, ―bunday metod va usullardan dars jarayonida foydalanish ta‘limni yuksak sifat va natija bosqichiga olib chiqadi.
Yüklə 1,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|