Щ
10 10
O^dTUD
10
to
-19
10
10
S“3
10
14
Balka
eguvchi momentining
(kNm)
to’ g ’ ri epyurini k o’ rsating9
IS. Balka ko'ndalang
kuchining
( kN )
t o 'g ’ ri
epyurini
k o ’ rsating?
16. Balka eguvchi
momentining
(kNm)
to’ g ’ ri
epyurini
k o ’ rsating?______
lm
9-lo“
CD!
2m
10
10
4 0
20
CD
10
30
< 3 > ^ v q
10
©
G > ~
Q >
20
1
20
3
2 0
17. Balka ko'ndalang kuchining
( kN )
to’ g ’ ri epyurini ko’ rsating?
I
f=10iv I
Л-
\m
l'H
C ------
l'H
10
1C
1
1 0 10
1 0 10
10
ГТ
0
10
1G
_ I-------
______
1
F l o
&
-
-----------—
^
-
. . .
r m l
10 10
---------1
19. Balka ko'ndalang kuchining
( kN )
to'g 'ri epyurini ko’ rsating?______________
M - OkNm
A
7
ГП
18 Balka eguvchi momentining(£A'mJ
to’ g ’ ri epyurini ko'rsating0
F ' l O L K
F * 1 0 k S
I
10
10
20. Balka eguvchi momentining(AiVmJ
to’ g ’ ri epyurini ko'rsating?
M=]0kNm
10
311
21
Balka
eguvchi
momentining
(kNm)
to’ g ’ ri
epyurini k o’ rsating?
1^=30 tv
^
------
ъ
l*n, |
,
2m
i
22 Balka
k o ’ ndalang
kuchining
( kN )
t o 'g ’ ri
epyunm ko'rsating?
23. Balka
eguvchi m o
mentining
(kNm)
to’ g ’ ri
epyurini k o’ rsating?
J 5 T
\ i
q „ .n r |
11)
3 > ‘
20
? 0
TT г
M i l ! .
0
g
10
19
II l‘ l
1 1
1
А
я
26
i
0
III
Т)ШШШП1
10
го
24.
Balka
eguvchi
momentining
(kNm)
to’ g ’ ri
epyurini ko'rsating
25 Balka
ko'ndalang
kuchining
( kN )
t o 'g ’ n
epyurini ko'rsating?
¥ I №
26 Balka
eguvchi m o
mentining
(kNm)
to’ g ’ n
epyurini ko'rsating?
- 5 fc.V
^ lm ^
n
lw
m
AMOcV*
d | i M n
:
d
10
10
® ь =
10
10
0
| 4 ^ |
1 з Ы
ю
10
10
27.
Balka
eguvchi
moment
ining
(kNm)
to’ g ’ n epyurini k o’ rsating
28
Balka
ko'ndalang
kuchining
( kN )
to’ g ’ ri
epyunni k o’ rsating?
m
ting?
-Щ Ц Е
29
Balka
k o’ ndalang
kuchining
( kN )
to’ g ’ ri
epyurini k o ’ rsating?______
Af-10fc\4
F-5-tV
m
1*1 „
m
4 -70 ^ -
T l H i
г г .
2
m
©
10 " 4 J
1
10
ч
1
II
10
10
30
Balka
eguvchi
momentining
(kNm)
to’ g ’ ri epyurini ko'rsating
31
Balka
eguvchi
momentining
(kNm)
to’ g ’ ri
epyurini
ko'rsating________________
32
Balka
ko'ndalang
kuchining
( kN )
to’ g ’ ri
epyurini k o ’ rsating?
Q
- Q
3
«N0
~r.
fcV AMfcVn
. 1
4'20^ r
- i
Г *
я lm .
^
lm
X
Ь н '
G ) & T T —
H
313
Berilgan eguvchi moment
Mx
epyurasi asosida
balkani
yuklanish sxemasini
316
39. Egri steijenni eguvchi moment epyurini k o’ rsating?
4 I.Egri steqenm k o ’ ndalang kuch epyurini ko'rsating?
42. Egri steq enni ichki bo'ylam a kuch epyurini ko'rsating9
W / >
ot
5
t
>7
o,wv
43.Egri sterjenni k o’ ndalang kuch epyurini k o ’ rsating?
1,707Fp 0,707Fp
44.Egn steqenni eguvchi moment epyurini ko'rsating?
1,414 F
45Ram am eguvchi moment epyurini k o ’ rsating?
318
46 Ramani ichki bo'ylam a kuch epyurini ko'rsating?
48 Ramani eguvchi moment epyurini ko'rsating?
319
49 Ramani ko'ndalang kuch epyurini ko'rsating?
50 Ramani ichki bo'ylam a kuch epyurini k o ’ rsating?
G L O S S A R I Y
№
Atam aning
o ’ zbek tilida
nomlanishi
Atam aning
ingliz tilida
nomlanishi
Atamaning rui
tilida
nomlanlthi
A tam aning m a'nosi
1
Mcxanika
Mechanics
Механика
M oddiy jism lam i ta’ sirlashuvi
va
mexanik
harakati
i to’ g ’ risidagi fan
2
Texnika
technics
Техника
Ishlab
chiqarishda
tadbiq
ctiladigan va uni boshqarishda
qatnashadigan
mehnat qurol-
lari, jihozlari , mashinalar
3
Muxandislik
inshootlari
engineering
structure
Инженерные
сооружения
Mashina
va
mexani/mning
ishchi organi
harakat-lanadi.
Bu
faktor
mashina
yoki
mexanizmni
muxandislik
inshootidan tarqini bclgilaydi.
Binolar.ko’ priklar,
tonnellar.
re/ervuar va h .k - muxandislik
inshootlari
4
Vul
shaft
Вал
Aylanma harakat va quw am i
uzatadigan, burulishi va cgilish
dcfonnatsiyalarigu
uchraydigan pog'onali brus
5
O ’ q
axis
Ось
Aylanuvchi g'ildiraqlar bilan
harakatni
uzatishda
qatnashadigan.
cgilish
dcformatsiyasiga
uchraydigan
brus
6
Brus
beam
Брус
Uzunligi
qolgan
o'lcham landan katta bo'lgan
jism
7
Sterjen
bar
Стсржсн
Ingichka brus
8
Balka
beam
Балка
Egilishga
qarshilik
k o’ rsatadigan brus
9
Rama
frame
Рама
Siniq chiziqli brus
10
Plastinku
tablet
Пластинка
Qalinligi
qolgan
o'lcham landan kichik bo'lgan
jiam
11
Qobiq
casing, covcr
Обо.точка
Egri shaklli plastinka
321
Tayanch kesim bitta erkinlik
darajaga
ega va unda ikkita
reaktsiya kuchi hosil b o ’ ladi
29
Qistirib
mahkamlanga
n tayanch
built-in
support
Защемленная
опора
Uch
b o g ’ lanishli
tayanch,
hamma
erkinlik
darajani
cheklaydi.
Tayanch
kesim
jism
bilan
birgalikda
biror
tekislikda
harakatlana-
olmaydi
Tayanchda
uchta
reaktsiya kuchi hosil bo'ladi
30
Reaktsiya
kuchi
force
o f
reactions
Сила реакции
Jismga
ta'sir
qiladigan
b o g ’ lamsh
kuchi
Jismni
harakatlanishiga
qarshilik
k o’ rsatadigan kuch.
31
Aktiv kuch
active force
Активная сила
Jismni
harakatlantiradigan
kuch.
32
Kuchning
o ’ qdagi
proektsiyasi
the projection
o f forces on
the axis
Проекция сил
на ось
Kuch vektorining boshi
va
ohiridan
o 'q q a
tushinlgan
ikkita perpendikulyar orasidagi
kesma uzunligi
33
Kuchni
nuqtaga
nisbatan
momenti
moment force
about particle
Момент сил по
отношении
точки
Kuchni aylantiruvchi - tavsifi
Kuchning
nuqtaga
nisbatan
momenti
-
kuch
modulini
uning elkasiga kupaytmasiga
teng.
34
Moment
markazi
centcr
o f
moment
Центр момента
Kuch momenti qaysi nuqtaga
nisbatan
olinsa,
shu
nuqta
moment markazi
35
Kuch elkasi
arm o f force
Плечо силы
M oment markazi dan kuchning
ta'sir chizig’ igacha b o ’ lgan eng
qisqa oraliq
36
Juft momenti
Moment
pair
o f force
Момент
парных сил
Juftni
tashkil
etuvchi
kuchlardan binning modulini
uning elkasiga k o ’ paytmasi
37
Muvozanat
shart
conditions o f
equilibrium
Условия
равновесия
Jismga ta'sir etuvchi fazoda
ixtiyoriy joy-lashgan kuchlar
sistemasining
Dekart
koordinata
o ’ qlarining
har
biridagi
proektsiyalarining
algebraik
y ig ’ indisini
nolga
teng b o ’ lishi va kuchlaming
324
har bir о qga yoki ixtiyoriy
tanlangan
nuqtaga
nisbatan
momentlarining
algebraik
y ig ’ indisini
nolga
teng
bo'lishini
aniqlovchi
tenglamalar
38
Jismning
og irlik
markazi
body ccntcr o f
gravity
Центр тяжести
тела
Jismga
tegishli
barcha
elementar zarrachalar parallel
og'irlik kuchlarining markazi
39
Geometrik
tavsif
geometrical
definition
Геометрическо
е определение
Geometrik
-
b o g ’ lanishm
nazariyasi
40
Statik moment
static moment
Статический
момент
Kesim yuza bilan o 'q orasidagi
masofa
k o ’ paytmasining
integrali
41
Kesim
yuzaning
og irlik
markazi
center
o f
figure
Цент
тяжести
сечения
Kesim
vuzadan
hisoblab
topilgan shunday nuqtaki. bu
nuqta atrofida aylangan kesim
yuza
nuqtai arming
chizgan
traektoriyasi aylana b o ’ ladi.
42
Inertsiya
momenti
moment
o f
inertia
Момент
инерции
Kesim yuza bilan o ’ q orasidagi
masofa
kvadratining
ko’ paytmasining
integrali
Kesim
yuzani
biror
o ’ qga
nisbatan inertsiya momenti
43
Markazdan
qochma
inertsiya
momenti
product
o f
mcr-
Ua,Ccntnfugal
moment
o f
inertia
Центробежный
момент
инерции
Kesim yuza bilan ikkita o ’ q
orasidagi
masofa
ko’ paytmasining integrali
44
Qutb
inertsiya
momenti
polar moment
o f inertia
Полярный
момент
инерции
Kesim yuza bilan qutb nuqtasi
orasidagi m asofa kvadratining
ko’ paytmasi
45
Qarshilik
momenti
resisting
moment
Момент
сопротивления
Kesim
o ’ lchamlarining
b o g ’ lanishi, mustah kamlikni
ifodalaydigan geometrik tavsif
46
Bosh inertsiya
o'q i
The main axis
o f inertia
Главный
ось
инерции
Bosh
inertsiya
o ’ qlariga
nisbatan
kesimni
markazdan
qochma
inertsiya
momenti
nolga teng
47
Bosh inertsiya
momenti
principal
moment
o f
inertia
Главный
момент
инерции
Bosh
inertsiya
o'qlariga
nisbatan
kesimni
inertsiya
momenti
325
48
Inertsiya
radiusi
radius
o f
inertia
Радиус
инерции
Kesimning biror o ’ qga nisbatan
inertsiya
momentini
kesim
yuzasiga msbati bilan topiladi
49
Material
matcnal
Материал
Mexanik
va
plastiklik
xossasiga,
ishlov
berilish
xususiyatiga
ega
bo Igan
konstruktsiya
va
inshoot
qismlanni tayyorlash mumkin
bo'lgan narsa
50
Qarshilik
Resistance
Сопротивление
Har qanday
tashqi ta'sirga
ichki
aks ta'sirini korsata
olishlik
51
Deformatsiya
deformation
Деформация
Tashqi kuch ta'siridan jismda
o'Icham yoki shakl
o'zgarishi
52
Oddiy
deformatsiya
simple
deformation
Простая
деформация
Tashqi
kuch
y o ’ nalishida
jismning о Icham yoki shaklini
o'zganshi
53
Murakkab
deformatsiya
hard
deformation
Сложная
деформация
Bir vaqtda ikkita va undan
ko'proq
oddiy
deformatsiyalami hosil b o ’ lishi
54
Elastik
deformatsiya
clastic
deformation
Эластическая
деформация
Tashqi
kuch
ta sin
yo'qotilgandan keyin jismning
boshlang ich
o ’ Icham
va
shaklini tiklanishi
55
Plastik
deformatsiya
plasuc
deformation
Пластическая
деформация
Q oldiq
deformatsiya,
v a n i
tashqi
kuch
ta sin
y o ’ qotilgandan keyin jismning
boshlang'ich
o ’ lcham
va
shaklini tiklanmasligi
56
Absolyut
deformatsiya
absolute strain
Абсолютная
деформация
Bir birlik
uzunlikka t o 'g ’ n
keluvchi uzayish
57
Nisbiy
deformatsiya
relative
deformation
Относительная
деформация
Bir birlik
uzunlikka to’ g ’ n
keluvchi absolyut uzayish
58
Chiziqli
deformatsiya
linear strain
Линейная
деформация
Tashqi kuch ta'sirida jismda
o ’ lcham yoki shakl
o ’ zgarishi
bir
chiziq
b o ’ylab
sodir
bo'ladi
59
Burchakli
detormatsiya
angular
deformation
Угловая
деформация
Tashqi kuch ta'siridan jismda
o ’ Icham yoki shakl o ’ zgarishi
burchak ostida sodir b o ’ ladi
jismni kesimi aylanadi
60
Kuchlanish
tension
Напряжение
Ichki
kuchni
kesim yuzada
tarqalish
qonu-niyatini
ifodalaydi,
ya' ni
bir-birlik
yuzaga to’ g ’ ri keluvchi kuch.
61
Normal
kuchlanish
normal tension
Нормальное
напряжение
Kesim yuzaga tik y o ’ naladigan
kuchlanish
62
Urinma
kuchlanish
tangential
stress
Касательное
напряжение
Kesim
yuzaga
unnma
y o ’ naladigan kuchlanish
63
T o ’ liq
kuchlanish
combined
stress
Полное
напряжение
Normal
va
unnma
kuchlanishlami
geometrik
y ig ’ indisi.
64
Ruxsat etilgan
kuch-lanish
working stress
Допускаемое
напряжение
Konstruktsiya
qismlarining
elastik
deformatsiya.
mustaxkamligi
va
xavfsiz
ishlashini
ta'minlash uchun
brus materialiga xos bo lgan
cheklangan kuchlanish
65
Kontaktli
kuchlanish
contact stress
Контактное
напряжение
Tishli g ’ ildiraklami
ilashish
nuqtasida
(chiziqda)
hosil
b o ’ lgan kuchlanish
66
Kuchlanishlar
kontsentratsiy
asi
stress
concentration
Концентрация
напряжений
Teshik, kanavka yoki defekt
atrofidagi
kuch-lanishlar
to’ plami
67
Qattiqlik
hardness
Твердость
Sirtiga
singdinlgan
detalga
qarshilik
k o’ rsata
olish
qobiliyati
68
Konstruktsiya
construction
Конструкция
Detal,
mexanizm,
mashinaquri lma, inshoot
69
Kesish usuh
sectioning
method
Метод сечений
Tashqi kuch ta'sirida b o lg a n
jismning
ixtiyoriy
kesim
yuzasidagi
ichki
kuch
faktorlarini
k o’ rish
va
hisoblash usuli
70
B o ’ ylama
kuch
longitudinal
force
Продольная
сила
Brusning kesilgan k o’ ndalang
kesimidan
bir tomonda
olib
qolingan
tashqi
kuchlarni
ushbu kesimning normal yoki
b o ’ylama
o 'q ig a
proektsiyalarining
algebraik
y ig ’ indisi
327
71
Burovchi
moment
twisting
moment
Крутящий
момент
Sterjenning
kesilgan kesim
yuzasidan
bir
tomonda
joylashgan
tashqi
momenti am mg
algebraik
yig'indisi
72
K o'ndalang
kuch
transverse
force
Поперечная
сила
Balkaning
ajratib
olingan
qismidagi
barcha
kuchlarni
balkani
kesilgan
yuzasidagi
kuch
chiziqiga
proektsiyalarining
algebraik
yig'indisi
73
Eguvchi
moment
•
bending
moment
Изгибающий
момент
Balkani
ajratib
olingan
qismidagi barcha kuchlaming
balka
kesilgan
yuzasining
kesim
markaziga nisbatan
kuch momentlarinmg algebraik
yig'indisi
74
Epyura
diagram
Эпюра
Ichki
kuch
faktorlarini
brusning
o 'q i
b o y la b
o'zganshini
ifodalovchi
ma lum
qonuniyat
asosida
qunlgan grafikasi
75
Kuch tekisligi
plane o f force
Плоскость
силы
Egilishda
barcha
tashqi
va
reaktsiya
kuchlari
ta'sir
qiladigan yagona tekislik
76
Kuch chiziqi
force line
Линия силы
Kuch
tekisligini
brusning
ko'ndalang kesim yuzasi bilan
kesishish chiziqi
77
Neytral
qatlam
neutral plane
Нейтральный
слой
Balkani
egilishida
cho'zilm aydigan
va
siqil-
maydigan,
o ’ zining
boshlang'ich
uzunligini
o ’ zgartirmaydigan
material
qatlami
78
Neytral o ’ q
neutral axis
Нейтральная
ось
Balkaning ko'ndalang kesim
yuzasi bilan neytral qatlamm
kesishish chiziqi
79
C ho'zilish
elongating
Расстяжение
Tashqi
kuch
tasirida
brus
uzunligini
ortishi
va
k o’ ndalang
o'lchamini
qisqarishi
328
80
Siqilish
pressing
Сжатие
Tashqi
kuch
ta'sirida
brus
uzunligini
qisqarishi
va
ko'ndalang o ’ lchamini ortishi
81
Markaziy
ch o’ ziiish
va
siqilish
axial
tension
and pressing
Цснтратьное
растяжение
и
сжатие
Tashqi kuch ta'siridan brusning
kesim
yuzasidagi
material
zarrachalari bir xil masofaga
k o’ chadi, ya ni brusning kesim
yuzasi o ’ q b o ’ ylab
chiziqli
qisqaradi yoki ortadi
82
Guk qonuni
Hooke’s law
Закон Гука
Kuch
bilan
deformatsiya
bog'lam shining
graflkasi
to’ g ’ ri
chiziq
qonuniyatga
b o ’ ysuni-shini
tavsiflovchi
nazariya
83
B o'ylam a
deformatsiya
longitudinal
strain
Продольная
деформация
Tashqi kuch ta'siridan brus
uzunligini о q b o ’ylab chiziqli
uzayishini
nisbiy
(absolyut)
miqdon
84
K o ’ ndalang
deformatsiya
lateral
deformation
Поперечная
деформация
Tashqi kuch ta'siridan brus
ko'ndalang kesim yuza-sining
o ’ zgarishini absolyut (nisbiy)
miqdori.
85
Elastiklik
moduli
modulus
o f
elasticity
Модуль
эластичности
Fizik
konstanta,
materialni
turiga b o g ’ liq
86
Puasson
koeffitsienti
Poisson ratio
Коэффициент
Пуассона
Brus
ko'ndalang
kesim
yuzasining
qisqarishini
tavsiflaydi
87
Diagram ma
Diagram
Диаграмма
Kuch
bilan
deformatsiya
bog'lanishini
koor-dinata
o ’ qlanda
grafikaviy
usulda
ifodalamshi
88
Mexanik
xossa
mechanical
properties
Механическая
свойства
Matenal
mustahkamligini
xarakterlovchi
kuchlanishlar
to’ plami
89
Elastiklik
chegara
border
o f
elasticity
Предел
эластичности
Brus
materialining elastiklik
xossasida
-
deformatsiya
s o ’ nuvchan bo'ladi
90
Proportsionall
ik chegara
border
o f
propotion
Предел
пропорциально
ста
Kuch
bilan
deformatsiya
bog'lani shining
graflkasi
to’ g ’ ri
chiziq,
ya'ni
Guk
qonuniyatiga b o ’ ysunadi.
329
91
Oquvchanlik
chegara
liquid limit
Предел
текучести
Taxminan
o ’ zgarmas
kuchlanish
ta'sirida
brusni
uzayishi tez o 'sa d i
92
Mustahkamlik
chegara
The
boundary
strength
Предел
прочности
Eng
katta
kuchga
to'g 'ri
keluvchi kuchlanish
93
Mahalliy
uzayish
local elongation
Местное
удлинение
Brus uzayishini ma lum bir
oraliqda to'planishi yoki sodir
b o ’ lishi
94
Mustahkamlik
shart
strength
condition
Условия
прочности
Xavfli kesimdagi emirilishm
cheklaydigan matematik ifoda
95
Ruxsat etilgan
yuk
safe load
Допускаемая
нагрузка
Konstruktsiya
ko'tara
olishi
mumkin
bo'lgan
yukning
miqdori
96
Kesimni
tanlash
Selection
o f
cross-sections
Выбор
ссчсний
Tashqi
kuch
ta'siriga
emirilmasdan qarshilik korsata
oladigan,
uning
mustahkamligini
taminlaydigan
kesimning
o ’ lchami.
97
Plastiklik
xossa
Plastic
properties
Пластикличе
ская свойства
Matenalni
deformatsiyalanish
xususiyatini belgilovchi xossa
98
Plastiklik
Plasticity
Пластичност
ь
Brusni ch o ’ zilish (siqilish) ga,
egilishga
va
h.k
larga
moyilligi,
katta
qoldiq
deformatsiya
hosil
qilish
xususiyati
99
M o ’ rtlik
Brittleness
Хрупкость
Materialning
plastiklikiga
teskari xossasi
100
Puxtalanish
Hardening
Упрочнение
Birlamclii
uzayish
evaziga
proportsionallik
chegaram
o'sishi
101
Relaksatsiya
hodisasi
Relaxation
Релаксация
Vaqt о rishi bilan kuchlanish
miqdorini kamayishi
102
Kuchlanganlik
holat
stressed state
Напряженное
состояние
Kubikni tomonlarida va qiya
kesim
yuzalarida
kuchlamshlami xilma-xilligi va
ozgarishini tahlili
103
Chiziqii
kuchlangan
lik
linear stresses
Линейная
напряженное
ть
Chiziq
bo'ylab
kubikni
ko'ndalang
va
qiya
kesim
yu/alarida kuchlamshlami tahlili
330
104
Tekis
kuchlanganlik
plane tensity
Плоская
напряженное
Tk
; Kubikni o ’ zaro perpendikulyar
uchta qirralaridan ikkitasining
bir
vaqtda
c h o ’ zilish
va
siqilishini tahlili
105
Bosh yuza
principal cross-
section
Главная
площадь
Urinma
kuchlanishlar ta siri
nolga teng bo'lgan yuzalar
106
Bosh
kuchlanishlar
principal
stresses
Главные
напряжения
Bosh
yuzalarga
q o ’ yilgan
kuchlanishlar
107
Bosh
kuchlanish
yo'na-lishi
principal
stress
direction
Направление
главного
напряжения
C h o ’ zuvchi
va
siquvchi
kuchlanishlar
y o ’ nalishini
aniqlash
108
Hajmiy
deformatsiya
volumetric
deformation
Объемная
деформация
Kubikni o ’ zaro perpendikulyar
uchta qirralari ning bir vaqtda
cho'zilish va siqilishini tahlili
104
Hajm
o ’ zganshi
strain
energy
due to change o f
volume
Изменения
объема
Kubikni deformatsiyalanislnda
barcha
qirrala
rini
bir xil
miqdorga
uzayishi
yoki
qisqarishi,
ya'ni
kubik
kubikligicha qoladi.
110
Shakl
o ’ zganshi
mode change
Изменение
форм
Kubikni deformatsiyalanishida
uning qirralarining o ’ lchamlari
bir
xil
o'zgarm aydi,
kubik
parallelogramm
shaklini
egallaydi
111
Gukni hajmiy
qonuni
Hooks
volumetric law
Объемный
закон Гука
Elastik hajmiy deformatsivani
tavsiflovchi
qonuniyatni
matematik ifodasi
112
Hajmiy
elastiklik
modul
Modulus
o f
extension al
elasticity
Модуль
объемной
эластичности
Elastikhajmiy
deformatsiyadagi
fizik
konstanta
113
Mustaxkamlik
nazariy a
theory
o f
strength
Теория
прочности
Konstruktsiya! aming
mustahkamligi
to’ g ’ risidagi
turli
nazany
va
tajribaviy
mulohaza
va
g ’ oyalamj
mujassamlashgan
holatini
matematik ifodasi
114
M o r t
emirilish
britUc damage
Хрупкий
износ
Materiallami
elastiklik
xossasidan
tashqarida
darz
yonlishi
115
Plastik
emirilish
plastic damage
Пластичес
кий износ
Materiallami
elastiklik
xossasidan tashqandagi qoldiq
deformatsiya
116
Xavfli kesim
dangerous
scction
Опасное
сечение
Eng katta kuchlanish ta'siridan
kesim yuzada emirilish sodir
bo'lishi mumkin
117
Xavfli nuqta
dangerous point
Опасная
точка
Kuchlanishni
eng
katta
qiymati hosil b o ’ lgan nuqta.
118
Siljish
shift
сдвиг
Tashqi kuch ta'siridan brus
kesim
yuzalarini
bir-biriga
nisbatan k o’ chishi
119
Absolyut
siljish
absolute shear
Абсолютный
сдвиг
Bir-birlik
o ’ lchamga
to’ g ’ n
keluvchi siljish
120
Nisbiy siljish
relauve shear
Относ нгельн
ый сдвиг
Bir-birlik
o ’ lchamga
to’ g ’ ri
keluvchi absolyut siljish
121
Qirqilish
section
Срезь
Xavfli
siljish
kesimida
kesilishga qarshilik k o’ rsatish
qobiliyati
122
Ezilish
crushing
Смятие
Siljish
tekisligiga
perpendikulyar yuzada material
zarrachalarini k o ’ chishi
123
Siljish moduli
modulus
o f
rigidity
Модуль
сдвига
Siljishda
fizik
konstanta
ikkinchi
tartibli
elastiklik
moduli
124
Birikma
Compound
Соединение
Ikkita
jism ni
tutashtirish
yuzasi vausuli
125
Payvand
birikma
welded joint
Сварное
соединение
Ikkita element materiallarini
suyuq holatda biriktirish usuli
126
Parchin mixli
bi-rikma
rivet connection
Заклепочное
соединение
Ikkita elementni parchin mix
vositasida biriktirish usuli
127
Buralish
torsion
torsion
Кручение
Parallel
joylashgan
ikkita
doiraviy kesimlami bir o ’ q
atrofida va bir-biriga isbatan
aylanishi
128
Buralish
burchagi
The
angle
o f
torsion
Угол
кручения
Valning
ko'ndalang kesim
yuzasini o 'q atrofida aylanish
burchagini belgilaydi
129
Bikrlik shart
Conditions
stiffness
Условие
жесткости
Brus
deformatsiyasim
cheklangan
qiymatini
belgilovchi matematik ifoda
130
K o ’ chish
displacement
Перемещение
Nuqtaning tashqi kuch ta'sirida
shu
kuch
y o ’ nalishida
bir
332
chiziq b o ’ylab k o’ chishi
131
DifTerentsial
bog'-lanish
Differential
bond
Диффсренци
альная связь
Balka
kesimining
aylanish
burchagi
bilan
salqilik
orasidagi bog'lanish
132
DifTerentsial
teng-lam a
Differential
equation
Дифферснци
альное
уравнение
Balka egilgan o ’ qini tashqi
kuch
va
bikrlik
bilan
b o g ’ lani shining
matematik
ifodasi
133
Universal
formula
Universal
formula
Унивсрсальн
ая формула
Balka
ixtiyoriy
kesimining
aylanish burchagi va salqiligini
aniqlash formulasi
134
Grafoanalitik
usul
semi graphical
method
Г рафоаналит
ический
метод
Balka
tanlangan
kesimining
aylanish burchagi va salqiligini
aniqlashni
analitik
va
grafikaviy
usullarini
mujassamlangan k o’ nmshi
135
Murakkab
qarshilik
Complex
resistance
Сложное
сопротивлени
е
Konstruktsiyani
ikkita
va
undan
ortiq
oddiy
deformatsiyalar
tasirida
bo'lishi
136
Qiyshiq
egilish
Oblique bending
Косой изгиб
Tashqi kuchning ta'sir chizig’ i
b o ’ylama
o'q ig a
perpendikulyar
joylashib
ko’ ndalang k esim in in g birorta
ham
bosh
inertsiya
o ’ qlart
tekisligi-dan
o ’ tmaydigan
steijenning deformatsiyasi
137
Markazlashma
gan siqilish
eccentric
compression
Вне цс игре нн
ое сжатие
B o ’ylama o ’ qiga parallel kuch
ta sirida c h o ’ zilish (siqilish)ga
uchraydigan
va
k o ’ ndalang
kesimining birorta ham bosh
inertsiya
o ’ qlari
tekisligida
egilmaydigan
(egiladigan)
brusning deformatsiyasi
138
Buralish bilan
egi-lishni
birgalikdagi
ta'siri
Twisting
and
bending
Кручение
i
изгиб
Valning
kesim
yuzasida
burovchi
va
eguvchi
momentlami
hosil
bo'lishi
ya'ni
valni
buralish
bilan
egilish
deformatsiyalanning
birgalikdagi ta'sinda b o ’ lishi
139
Keltirilgan
The above point
Приведенный
Turli
mustahkamlik
moment
момент
nazariyalari
asosida
hisoblangan
burovchi
va
eguvchi
moment-laming
y ig ’ indisi
140
Noustuvorlik
Instability
Heyстойчивоет
ь
Siquvchi
kuch
ta'sirida
steijenning
to’ g ’ ri
chiziqli
shaklini saqlab qola olmasligi
141
Kritik kuch
Critical force
Критическая
сила
Sterjen
ustuvorligini
yo'qolishiga sabab b o ’ Iuvchi
kuch
142
Egiluvchanlik
«
eligibility
Избирасмост
ь
Turli uzunlik va o ’ lchamdagi
sterjenlami
to ’ g ’ ri chiziqli
shaklini
elastik
o ’ zgartinsh
xususiyatini
ifodalovchi
konstanta
143
Ustuvorlik
short)
The
stability
condition
Условие
устойчивости
Ingichka
va uzun steijen lai
ustuvor holati- ni ta' minlovchi
shartni matematik ifodasi
144
Dinamik kuch
dynamic force
Динам ичсска
я сила
Qisqa vaqt oralig ida qiymatini
o ’ zgartiruvchi kuch
145
Dinamik
deformatsiya
dynamic
deformation
Динамичсска
я деформация
Dinamik
kuch
ta'siridagi
brusni shakl yoki o ’ lchamlarini
o'zgarishi
46
Zarb ta siri
Influence
o f
Shot
Влияние
удара
M a lu m balandlikdan tush gar
yukni jism ga ta'siri
147
Zarbga sinash
Impact test
Испытание
на удар
Zarb
ta'sirida
material
xossalarini o ’ rganish
148
O'zgaruvchan
kuchlanish
AC voltage
Переменное
напряжение
Vaqt oralig’ ida qiymati
va
ishorasini
o ’ zgartiratligar
kuchlanish
149
Materialni
toliqishi
Fatigue material
Усталость
материала
?zgaruvchan
kuchlanish
ta'sirida
materialni
darz
yorilishi
150
Chidamlilik
chegara
Stamina border
Граница
выносливости
Matenallarning
toliqishini
cheklaydigan chegara
151
Birikma
joint
Соединение
Detallami
y ig ’ ish
vositasi
(usuli).
A D A B I Y O T L A R
1
M.T. O ’ rozboev
Materiallar
qarshiligi
kursi.
Toshkent.
« O ’ qituvchi », 1973y
2
K.M. Mansurov
Materiallar qarshiligi. Toshkent, «O qituvchi»
1983 yil.
3
N.S.Bibutov
Materiallar qarshiligi
asoslari.
Toshkent,
«M inhoj» 2003y
4
N.S.Bibutov
Amaliy
mexanika.Toshkent,
«Yangiyo’ l -
poligraf servis» 2008 у
5
N.S.Bibutov
A .X .Xojiev
Materiallar
qarshiligi.
Toshkent,
«Fan
va
texnologiyalar» 2017 yil
6
N.S.Bibutov
A .X.Xojiev
Materiallar qarshiligini
o ’ qitish metodikasi.
Toshkent, «Fan va texnologiyalar » 2017 yil.
7
M.Ergashov
Materiallar qarshiligidan hisoblash loyihalash
ishlari. Toshkent, Moliya, 2004 yil.
8
S M Masanov
Materiallar
qarshiligidan
misollar
echish
O ’ zbekiston nashriyoti, Toshkent, 2006 yil,
9
V.K.Kachurin
va
boshqalar
«Materiallar qarshiligidan masalalar toplam i».
Toshkent « O ’ qituvchi »1998 yil
10 Ferdinand P. Beer
E Russell Johnston,
Jr. John T. D eW olf
David F. Mazurek
Mechamks
o f materials. United States Coast
Guard Academy. Published by McGraw-Hill
Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121.
Copyright © 2 0 15 by
11 М.И.Рубинин
Руководства к практическим занятиям по
сопротивлению материалов, Москва,
« Машгиз»,1957 г
12 Н.Н.Миролюбов и
другие
Пособие к решению задач по сопротивле
нию материалов Москва, «Высшая школа»,
1974 г.
13 А.И.Винокуров
Сборник з;)дач
по сопротивлению
мате
риалов Москва, « Высшая школа », 1990 г
14 В. П. Королев
Сопротивление материалов. Справочник по
расчетно - проектировочным работам. Киев
«Вища школа », 1974
335
1
15
А.С.Волмир
Сборник
задач
по
сопротивлению
материалов, Москва, 1984 г.
16 Г.М. Ицкович
и
другие
Руководства к решению задач по сопро
тивление материалов. Ростов, 1976 г.
17 N.S Bibutov.
М.М. Murodov
Amaliy
mexanika, Kasb - hunar kollejlari
uchun darslik. Toshkent. «Uzinkom-markaz»,
2003 у
18 N.S Bibutov
Texnik mexanikadan
amaliy niashg’ ulotlar
Toshkent., Ilm - ziyo. 2006 yil
19
«
N.S.Bibutov
A.X. Hojiev
“ Materiallar qarshiligi
”
elektron
darsligi.
O ’ zbekiston
Respublikasi
intellektual
mulk
agentligi,
Guvohnoma
№
DGU-
03458,
18.12.2015
20
N.S.Bibutov
A.X.Hojiev
S.M.Hasanov
N.N.Bebutova
Z R. Asraev
“ Materiallar qarshiligini modulli o'qitish tizimi
” elektron
darsligi. O ’ zbekiston Respublikasi
intellektual mulk agentligi,
Guvohnoma № DGU- 04187, 20.01.2017
21
N.S.Bibutov
HojievA.X
Q.T.Olimov
N.N.Bebutova
“ Materiallar qarshiligini o ’ qitsh metodikasi ”
elektron
o'quv
q o ’ llanma.
O ’ zbekiston
Respublikasi intellektual mulk agentligi,
Guvohnoma № D G U -04188, 10.12.2016
22
N.S.Bibutov
Hojiev A .X
M.B. Nabiev
Z R. Asraev
Prikladnaya
mexanika elektron
darsligi.
O ’ zbekiston
Respublikasi
intellektual
mulk
agentligi,
Guvohnoma
№
DGU-
04266,
16. L2.2017
23
N.S.Bibutov
Sh.M Murodov
Hojiev A .X
Z R. Asraev
“ Amadiy mexanikani o ’ quv moduli” elektron
darsligi. O'zbekiston Respublikasi intellektual
mulk agentligi,
Guvohnoma № DGU- 04307, 25.01.2017
24 N.S.Bibutov
Sh.M.Murodov
Hojiev A .X
Z R. Asraev
«Amaliy
mexanika
fanini
o ’ qitish
texno-
logiyasi». O ’ zbekiston Respublikasi intellektual
mulk agentligi,
Guvohnoma № DGU-0364, 60.06.2017
336
M UNDARIJA:
I-BOB. “ MATERIALLAR QARShlLIGI”
FANIDAN
AM ALIY
MAShG U LO TLA R ........................................................................................ 5
I. ChO’ ZILISh VA SIQILISh..................................................................... 16
II. KUChLANGANLIK HOLATI............................................................... 77
III: SILJISh..................................................................................................... 84
IV. GEOMETRIK XARAKTERISTIKALAR...........................................92
V. BU RALISh..............................................................................................112
VI. EGILISHDA KO’ CHISHNI AN IQLASH..........................................168
VII. MURAKKAB QARShlLIKLAR...................................................... 232
VIII. SIQILGAN STERJENLARNI USTUVORLIKKA HISOBLASH246
IX..DINAMIK KUCHLANISH................................................................ 258
II-.. BOB.
M ATERIALLAR QARShlLIGI
FANIDAN
AM ALIY
MAShGULOTLAR B O ’ YIChA METODIK T A V SIY al.A R ...............267
IChKI KUCh FAKTORLARINI ANIQLASh........................................ 280
AM ALIY M AShG’ ULOT IShLANM ASI..............................................280
AM ALIY MAShG Dostları ilə paylaş: |