Brus ichki kuch faktorlari deformatsiyanmg tun bo'yicha
beriladi va
uni maruzada to'liq bayon etish kerak. Ichki kuchlami tushun-tirishda
tcrminologiyaga etibor berish shart Masalan,
Nx
kuchni tushuntirishda
termin “ b o ’ ylama kuch’’ - to’ g ’ ri bo’ ladi. “ normal kuch"
- termini
noto'g'ri,
Qd'Qz
kuchlarni tushuntirishda "kesuvchi kuch’’ termini -
n otog'ri, uni faqat “ko'ndalang kuch” deb aytish kerak. Shunga o xshash
ichki kuch tasirida. masalan, “ b o’ylama kuch’’ tasirida brusda cho’ ziiish
yoki siqilish hosil bo'ladi deb tushuntirmaslik kerak. Balki prof.
V.I.Feodosev taritiga asosan. “ K o’ ndalang kesim yuzida faqat bo’ ylama
kuch hosil bo'ladigan, boshqa barcha ichki kuch faktorlari nolga teng
bo'lgan brusni yuklanish turida chozilish va siqilish hosil bo'ladi'' deb
tushunishni tavsiya etamiz.
Materiallar qarshiligidan yozilgan darsliklarda
ichki kuch faktorlarini
aniqlash mavzusini mustahkamlash uchun misollar keltirilmaydi. Ushbu
traditsiyani ozroq o'zgartirishni tavsiya etamiz va turli oddiy va murakkab
deformatsiya turlarida bir ikkita misollar echilsa maqsadga muvofiq bo'lar
edi. [S] darslikda kesish metodi va ichki kuch foktorlarini aniqlash
bo'yicha bir qancha misollar keltirilganki. bu amaliy mnshg’ ulotlarni
birinchi soatlarida tekislikdn joylashgan kuchlar
sistemasining muvozanat
shartlarini tadbiq etib, reaktsiya kuchlarini yoki ichki kuchlami aniqlashga
oid misol echish imkonini hcradi
k onstrukrslyu elrm entlarini hinoblushning turluri
Mashina va
muxandislik inshootlarini
mustahkamlikka
hisoblash,
ularning ishonchliligiga qo'yilgan talablarni qanoatlantirndimi
degan
savolga javob berishdan
iborat. Aks holda q o ’yilgan maqsadga
erishilmaydi, ya'ni konstruktsiyada
xavfli holat yuzaga kelib, u yoki
ishlash layoqatini yo'qotadi, yoki xatolik bilan ishlaydi.
Shuning uchun, konstruktsiyani hisoblash usulini to’ g ’ ri tanlash
kerak b o ’ ladi. Mashina detallari yoki inshoot elementlarini kuchlanishlar
bo'yicha
mustahkamlikka hisoblash
usuli keng tarqalgan. Bu usulga
asosan, konstruktsiyani ishonchlilik kriteriysi deb kuchlanish, ya'ni
nuqtaning
kuchlanganlik
holati
qabul
qilingan.
Bu
usulda
-
konstruktsiyani tahlili asosida jismdagi eng kana kuchlanish hosil bo'lgan
nuqta
aniqlanadi. Bu hisobiy kuchlanish berilgan
material
uchun
chegaraviy kuchlanish bilan taqqoslanadi va mustahkamlik to 'g ’risida
xulosa qilinadi.
Ishonchlilikni
baholashda
nuqta
kuchlanishini hisoblash usuli ayrim kons-
truktsiyalar uchun tadbiq etilmaydi. Masa
lan, ma lum kesimida kanalcha tayyorlan-
gan sterjenni cho’ zilishida
S nuqtasida-gi
kuchlanish
( 1-rasm,
Dostları ilə paylaş: