Amaliy mashG’ulot №10 Mavzu: Frezalash stanogida metallarga ishlov berish. Ishdan maqsad

AMALIY MAShG’ULOT №10
Mavzu: Frezalash stanogida metallarga ishlov berish.
Ishdan maqsad: Frezalash stanoklarining turlari, umumiy tuzilishi va ishlatilishini o‘rganish.
Zaruriy jihozlar va adabiyotlar.
NFG – 110 – Sh4 frezalash stanogi, frezalar, plakatlar, o‘lchov nazorat asboblari va frezalash stanoglarida yasalgan detallardan namunalar.
F.A. Barbashov frezalash ishlari. Toshkent “O‘qituvchi”

1. 
   Ishni bajarish tartibi.
   

1.Frezalash stanogining tizimida, uni boshqarish va sozlash. Ishlatishda amal qilinadigan texnika xavfligi qoidalari.
2.Zagatovkani tiskiga va stolga maxkamlash ajratib olishni o‘rganish.
3.Shpindelning aylanish tezligini sozlash, surish qiymati va yo‘nalishini, kesish chuqirligini limb bo‘yicha aniqlash, dastgohda ishlash qoidalari va ish o‘rnini jihozlashni o‘rganish.
4.Mao‘g‘ulotlarni o‘zlashtirish:

1. 
   Frezani dastgoh shpindeli yoki opravkaga o‘rnatish.
   
2. 
   Dastgoh konsolini qo‘l yordamidako‘ndalang, bo‘ylama va vertikal bir tekis harakatlantirishni o‘rganish.
   
3. 
   Dastgoh tezliklari va surish qutisidagi shpindelning aylanish tezligini hamda konsolning surish qiymatini belgilash.
   
4. 
   Zagatovkani berilgan o‘lcham bo‘yicha ko‘ndalang va bo‘ylama surishni o‘rganish.
   

5.O‘quv mashg‘ulotlari: Frezani dastgoh shpindeliga yoki opravkaga to‘g‘ri va mustahkam mustahkam o‘rnatiganini tekshirish. Konsolni limb yordamida kerakli o‘lchamlarga surish. Stnov qirindi yo‘nib kurish.
6.Hisobot tuzish. Ishni bajarish tartibidagi savollarga yozma ma’lumot berish.
Umumiy ma’lumotlar.
FREZERLASH STANOGINI ISHGA TUSHIRISH. Student frezerlash stanogini yurgizish va to‘xtatishni mashq qiladi: stanok dvigateli yurgizib yuboriladi va to‘xtatiladi. Uzatmalar qutisining shpindeliga 35, 60, 150, 350 ayl/min tezliklar ulanadi.
Frezalash stanogining shpindelnga disksnmon freza o‘rnatiladigan freza opravkasi yoki tores urnatilgan bir uchi rezbali uzun po‘lat sterjen ma\kamlanadi.
Shpindel teshigining oldingn tomoni konus shaklnda bo‘ladi. Unga freza opravkasining konus qnsmi jips yopishib turadi. Ko­nus tufayli freza shpindelga nisbatan aniq vaziyatda va mustah-kam urnatiladp.
Freza opravkaga urnatiladp, gorizontal frezalash stanogi­ning xoboti bushatiladi, opravka shpindeldan olinadi, opravka­ga freza urnatiladp va mahkamlaiadi, so‘ngra opravkani yana shpindelga urpatib, xobot va uning markazi opravkaning ikkinchi uchiga keltiriladi va maxkamlanadi. Vertikal frezalash stano-giga tores freza o‘rnatnladi.
Stanok tiskisiga zagotovka qo‘yiladi, unnng to‘g‘ri o‘rnatilgan-ligi tekshiriladi va mahkamlanadi.
Bir millimetr salinlikdagi metall qatlami olish uchuy, jad-vallardan foydalanib, kesish tezligi va surish tanlanadn, shpin-delning bir aylanishiga to‘g‘ri keladigan surish, aplanish soni va kesish tezligi hisoblab chiqiladi.
Shunnngdek, stolnn vertikal yo‘nalishda surib, freza zagotov-kaga yaqinlashtiriladi, kesish chuqurligi rostlanadi, undan keyin stanokni yurgizib yuborib, qirindi olib ko‘riladi. Stanok to‘xta-tiladi, detal va freza olinadi. Student frezalash nщ o‘rnini tartibga keltiradi. Stanok tozalanadi va uning yunaltiruvchi-lari va stol moylanadi.
YASSI YUZALARNI FREZALASH. Frezalash stanogida yassi yuzalarni frezalashda detallarning chizmasi bilan tanishiladi, unnng o‘lchamlari aniqlanadi, so‘ngra zagotovka rejalab chiqiladi.
Zagotovka tiski yoki frezalash stanogining stoliga qo‘yiladi. Un1gng to‘gri o‘rnatnlganligi albatta tekshiriladi va maxkamla­iadi.
Silindr yoki freza joinga o‘rnatnladi va mahkamlanadn.
Uqntuvchi detal sirtini ishlash yuzaendan studentlarga inst­ruktaj berganda, jadvallardap foydalannsh zarur ekapligini aytadi. Kesish tezlignni, surnshni hisoblab chiqaradn va stanok tegishli nsh rejnmlarnga rostlanadi.
Frezalash stanogining stoliii qo‘lda va mexanikavny usulda
2.95-rasm. NGF—140Sh4 stanogi va uning qismlari surib, zarur o‘lchamli detal hosil bo‘lguncha zagotovka frezalanadi.
Zagotovka uning frezalanmagan yuzasiii-frezalash uchun nkkinchi tomoni bilan ailantirib qo‘yilib mahkamlanadp. Zagotovka­ning to‘gri o‘rnatilgailngi tekshirish lineikasi va shtangensirkul bilan tekshiriladi. Zagotovkaning ikknnchi tomonipnng yuza-si frezalanadn. Uning to‘g‘ri ishlanganlngi tekshirish lineikasi va shtangensirkul bilan tekshiriladi. Zagotovkaning vaziyatini yana o‘zgartirib, uning ikkpta frezalaigan yuzasiga tik ikki te-kneligi frezalanadn. Yuzalarning to‘g‘ri frezalanganlign shtan­gensirkul va 90° li burchak bilan tekshirnb ko‘riladi.
Frezalash stanogida ariqchalar ochish va zagotovkalarnn kirkio tushirish
Frezalash stanogida zagotovkalarga arnqchalar ochish va qir-qnb tushirish universal frezalash stanoklarida bajariladi. Stoli uch yo‘nalishda harakatlanadigan va shu bilan birga vera —stanok stolning ishlayotgan detal bilan birga nlgarilama-qaytar harakatida silliklash;
b — charxtosh tevaragi bilan silliqlash.
Oldingi babkaga o‘rnatilgan elektrik dvigatel tasmali uzat-ma orqali zagotovkani 300 ayl/min gacha tezlik bilan harakat lantiradi.
METALLARNI TOKARLIK STANOQLARIDA ISHLASH. I—IV kurs studentlari bilan mexanika ustaxonasi praktiku-mida utkaziladigan mashg‘ulotlar programmasida tokarlnk me­tall qirqish va boshqa stanoklarda ishlash nazarda tutilgan.
Metallpi tokarlik staioklarida ishlash bo‘yicha studentlar foydalanadigan stanoklar jumlasiga quyidagi tokarlik stanok-larini kiritish mumkin: tokarlik revolverli stanoklar, lobovoy stanoklar, karusel stanoklar va ko‘p keskichli stanoklar,

2.9- rasm. Doiraviy jilvirlash stanogi:

I- stanina. 2— oldingi babka. 3— ish stoli, 4— jilvirlash babkasi, 5— ketingi babka, s— boshqarish qurilmasi.
2.96- rasm. Frezalash stanoginnng elektr sxemasi.
tikal o‘q atrofida ma’lum burchakka ailanadigai gorizontal frezalash stanoklari universal frezalash stapogi hisoblanadi.
Amaliy mashg‘ulot davomida frezalash stanogida ariqchalar ochish va zagotovkani qirk.nb tushirish uchun tanyorlanadigan buyum zagotovkasining chizmasi bilan tanishiladi, uning ulchamlari aiiqlanadi, so‘ngra zagotovka rejalab chiqiladi.
Zagotovkani stanok stolndagn tnekiga yoki prizmaga qo‘yiladi, to‘g‘ri o‘rnatilganligi tekshiriladi va mahkamlanadi.
Chizmaga asosan kesish chuqurligi hisoblab chiqiladi va tegish-li jadvaldan foydalanib, kesish tezligi va surish tanlanadi. Stanok tanlangan rejimga moslanadn.
Ariqchalar stolpi qo‘lda yoki mexanikaviy usulda surib qir-qiladi. Yuzalarining to‘gri ishlanganlign chizmaga muvofiq liney­ka, shtangensirkul va shablon bilan tekshirib ko‘riladi. Ishlangai detal stanokdan olinadi. Ish o‘rni tartibga solinadi.