Amaliy mashg‘ulot radiatsiya darajasi va yutilgan nurlanish miqdorini o‘lchovchi asboblarining tuzilishi va ishlash asoslarini o‘rganish
Yüklə 5,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ichki nurlanish
|
Umumiy ma’lumotlar
Tashqi, tomondan nurlanish ma'lum tashqi nurlanuvchi manba ta'sirida kechganligi sababli, tarqalayotgan nurlarning kirib borish kuchi katta ahamiyatga ega. Kirib borish kuchi yuqori bo'lgan nurlarning organizmga zarari ham kuchliroq bo'ladi. Inson organizmining radioaktiv nurlanishi turlari: tashqi ichki Ichki nurlanish nur tarqatuvchi moddalar inson organizmining ichki tizimlariga, masalan, yemirilgan teri qatlamlari orqali qonga, nafas olish a'zolari, o'pkaga va shilimshiq moddalarga, ovqat hazm qilish a'zolariga tushib qolgan taqdirda ro'y beradi. Bunda nurlanish nur tarqatuvchi modda qancha vaqt nurlansa yoki qancha vaqt, davomida organizmda saqlansa, shuncha.vaqt davom etadi. Radioaktiv nurlanishlar ta'sirida: organizmning umumiy qon aylanish tizimining buzilishi kuzatiladi. Bunda qon aylanish ritmi susayadi, qonning quyilish xususiyati yo'qola boradi, qon tomirlari, ayniqsa, kapilyar qon tomirlari mo'rt bo'lib qoladi, ovqat hazm qilish a'zolarining faoliyati buziladi, odam ozib ketadi va organizmning tashqi yuqumli kasalliklarga qarshi kurashish qobiliyati kamayadi. Radioaktiv moddalarning qo'lga ta'sir qilishi oldin sezilmaydi. Vaqt o'tishi bilan qo'l qurushqoq bo'lib qoladi, unda yorilishlar kuzatiladi, tirnoqlar tushib ketadi. Radioaktiv nurlarning alfa va beta nurlari tashqaridan ta'sir ko'rsatganda organizmning ten qavati yetarlicha qarshilik ko'rsata oladi. Ammo bu radioaktiv nurlar ovqat hazm qilish a'zolariga tushib qolganda ularning zararli ta'siri kuchayib ketadi. 2-rasm. Radiatsiya nurlarining odam tanasiga nisbatan o’tuvchanligi: α - alfa nuri, kuchsiz, uni qog’oz varag’i ham to’sib qolishi mumkin β - betta nur, uni odam terisi to’sib qolishi mumkin, odam ichiga tushganda zararli; γ - odam tanasidan o’tib ketadi, undan yuqori zichlikdagi materiallar bilan himoyalanish mumkin. Yadro portlashlarida yadro zaryadini tashkil qiluvchi uran va plutoniy parchalanishi natijasida paydo bo‘lgan 36 ta kimyoviy elementlarning radioaktiv izotoplari o‘zidan , , -nurlarini chiqaradilar. Radioaktiv moddalarning katta maydonlarga cho‘kishi natijasida o‘simliklar, chorva mollari va ularning mahsulotlari, tuproq va suv manbalar, texnika va inshootlar zararlanadi, qishloq xo‘jalik ishlarini olib borish murakkablashadi. Joylarning radioaktiv moddalar bilan ifloslanishi dozasining va radioaktiv nurlanishlarning har xil o‘lchov birliklari bo‘lib fuqaro muhofazasi tizimida Yüklə 5,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|