Amaliy matematika fakulteti

Kompyuterning tarixi va avlodi
XX asrning 30-40 yillarida kompyuter ning dastlabki loyixalari paydo bula boshladi. Birinchi kompyuter yaratish ishlari 1937 yilda AQSH ning Ayova shtatida joylashgan universitetning professori A. Atanasov tomonidan boshlangan. Bu olim tomonidan yaratilmoqchi bo’lgan kompyuter matematika va fizikaning ayrim masalalarini yechishga mo’ljallangan edi. Ammo 2 jahon urushi bu ishlarni oxirigacha yetkazish imkonini bermadi. Atanasovning buyuk xizmatlaridan biri shu bo’ldiki, kompyuterda 2 lik sanoq sistemasi qo’llanishining qulayligini ko’rsatdi.
Kompyuterning yaratish davri 1945 yilda AQSH da Ekkert va Mouchli tomonidan yaratilgan ENIAC nomli mashinadan boshlandi. Barcha imkoniyatlarga ega bo’lgan daslabki kompyuter lardan biri 1949 yil Angliyada yaratilgan EDSAC nomli mashinadir.
1951 yili Kievda akademik S.A.Lebedev raxbarligida birinchi MESM (Малая электронная счетная машина yoki kichik elektr hisoblash mashina) mashinasi yaratilda. Shu davrdan boshlab sobiq Sovet ittifoqida kompyuter larni yaratish yillari rivojlanib ketdi.
Kompyuterni avlodlarga ajratish 2 xil no’qtai nazardan qaraladi: birinchidan, kompyuter ning qanday elementlaridan tashqil topganligi;
Ikkinchidan, kompyuter ning imkoniyatlari, matematik ta‘minotining rivojlanishi.
Kompyuterning taraqqiyotida 1-yunalish (fizik nuqtai nazar) bo’yicha qilingan ishlar uning hajmini kichrayishda, tezligi va xotira hajmini oshishiga, kompyuter bilan inson orasidagi muloqotni osonlashtirishga qaratilgan bo'lsa, 2 yunalishda (matematika nuqtai nazardan) qilingan ishlar 2 guruhga ajratilgan:
1 guruh-dasturlash jarayonini avtomatlashtirishga qaratilgan bo’lib, unda mashina tilidan (2 lik) avtokod yoki assembler tillariga, avtokoddan algoritmik yoki dasturlash tillariga, bulardan universal va muammoga mo’ljallangan tillarga utiladi.
2 guruh-dasturning kompyuterdan o’tish jarayonini avtomatlashtirishga qaratilgan bo’lib, natijada operatsion sistema (OS) vujudga keldi.