Andijon 2013 ma’ruza №1 patofiziologiya faniga kirish, uning maqsadi va vazifalari. Etiologiya va patogenez, sanogenez reja

Jigarda ruy beradigan patologik jarayonlarni
umumiy xarakteristikasi
Jigar juda ko’p xolatlarda yallig’lanish tufayli jaroxatlanadi (gepatit) gepatotsitlarda moddalar almashinuvini buzilishi natijasida ruy beradigan o’zgarishlar, distrofiya (yog’, pigmentli, xolestatik distrofiyalar), jigar parenximasida distrofiya fonida kushuvchi to’qimani rivojlanishi (tsirroz), kon aylanishini buzilishi kabi o’zgarishlar kuzatiladi. Bahzida usmalar, travma. ut hosil bo’lishi va ajralishi ham buziladi.
Etiologiya
Jigarda zararlanishni birlamchi etilogik omillar chakirish mumkin yoki boshqa organlar faoliyati buzilishidan kelib chiqishi mumkin (ikkilamchi etiologik omil)
Jigarda bakteriya va viruslar ko’plab zararlanishlarni chakirish mumkin (virus Botkina, infektsion mononukleoz, enteroviruslar, tuberkulez tayokchasi, zaxm tayokchasi) soddalilar (lyamblyalar, amyobalar) zamburuglar, gelmintlar va boshqalar.
Jigar ko’p xolatlarda endogen va ekzogen toksik agentlar tahsirida zararlanadi (kuyishda to’qima parchalanishidagi maxsulotlar, nekrozda, xomiladorlik toksikozi) ekzo (turli zaxarli moddalar). Maxalliy kon aylanishini buzilishi (ishemiya, tromboz, emboliya) total (kon tomirni yetishmovchiligi). Fizik tahsir natijasida xam m: radiatsiya, mexanik travma, xamda irsiy anomaliya xam jigarda buzilishlar chaqiradi.
Patogenez
Jigar yallig’lanishi patogenezida autoimmun mexanizm yuzaga chiqishi bilan ketadi. Autoimmun gipotezaga kura patogen omillarga (virus, bakteriya va kimyoviy moddalar) karshi antitela hosil bo’ladi, autoimmun reaktsiya po tipu giperchuvstvitelg’nosti zamedlennogo tipa bo’ladi. Bundan tashkari, jigar parenximasida nekrotik o’zgarishlar ketadi, bu ayniqsa jigarni toksik distrofiyasida namyon bo’ladi.
Gepatit jigar xujayralarida ko’p xollarda yog’ distrofiyasiga olib keladi.
Eng kizigi shundaki, jigarda bir jarayon ikkinchisiga, bemalol utaveradi M: gepatoz gepatitga, gepatit esa tsirroz bilan tugashi mumkin.
Jigar kasalliklarini yana bir tomoni boshqa organlar zararlanishi bilan birgalikda ketadi M: koratalok, buyrak (gepatolienal sindromi, gepatorenal sindromi)
Barcha birlamchi va ikkilamchi jigar zararlanishidan uning funktsional yetishmovchiligi kelib chiqadi, uning eng yomon ko’rinishi jigar komasi (gepatorgiya). Lekin, jigarni yuqori regenerativ imkoniyati bu xolatlarni ancha vaqtgacha yuzaga chiqarmaydi
Lekin, jigarni vazifasini faqatgina gomeostazni ushlaydi degan bir tomonlama fikrga bormaslik kerak.

1. 
   Metabolitik jarayonlarda ishtirok etadi
   
2. 
   Toksik moddalardan zararsizlantiradi
   
3. 
   Boshqa organ va sistemali kasalliklarda adaptiv reaktsiyalarni ishga soladi, fagatsitozda ishtirok etadi.
   
4. 
   Boshqa organlar va sistemalar faoliyatiga tahsir etadi
   
5. 
   Gumoral boshqarishga tahsir etadi.