Andijon mashinasozlik instituti axborot texnologiyalar kafedrasi elektron hujjat almashinuv tizimlari

II BOB BАNK TАRMOKLАRIDА ELEKTRON XUJJАT АYLАNISh TIZIMI TUTGАN OʼRNI


2.1 Bank elektron tizimida axborot texnologiyalari.
Bugungi kunda banklarning asosiy muammolaridan biri bu - bank elektron tizimiga yo’naltiriladigan investitsiyalarni boshqarishdir. Chunki ban elektron tizmida bank industriyasi o’zgarishlari va bank faorliyati haqida zamonaviy tasavvur to’liq aksetishi lozim. Biznesning strategik yo’nalilaridagi muvaffaqiyat to’lig’icha yangi tizimlar realizatsiyasiga bog’liq.
Bu muammoni echa olgan raqobatlashayotgan banklar 2000 yilda etakchilik orasida bo’ladi. Bankning muvaffaqiyatli ishlashi axborotlashtirishga jiddiy munosabatsiz iloji yo’q.
Avtomatlashtirilgan tizimlar bankni muvaffaqiyatga olib keluvchi bank faoliyatini rivojlantirish yo’llari izlanishni qo’llab-quvvatlashi lozim. Lekin ko’pincha bu tizimlar mehnatning “qo’l texnologiyasi”ni to’liq takrorlaydi (bunday vaziyatni anglatuvchi maxsus inglizcha atama “electronic concretc” ham paydo bo’ldi).
Ayni vaqtda zamonaviy bank texnologiyalaridan foydalanish bankka mijozlar bilan ishlash, bozor tadqiqoti, moliyaviy boshqaruv kabi asosiy sohalarda yordam berishi, hisbo va hisobot bo’yicha bank ichki operatsiyalarini mutlaqo ishonchli qilishi, yanada foydali xizmatlar joriy etishi mumkin.
Bankda axborotlashtirish to’g’ri olib borilayotganligini baholashga imkon beruvchi tamoyillar mavjud. Muvofiqlik tamoyili. Bu tamoyilga rioya etish axborotlashtirishni shunday tarzda bajaralishini ta’minlaydiki, tizimni qisman bilish qolganlarini oldindan aytib berishga imkon beradi, ya’ni butun tizim bir asosga qurilishi zarur. Moslik va ortogonallik tamoyili tizimga qo’yilgan talablarga mos funktsiyalargina o`nga kiritilishini talab qiladi.Kiritilgan funktsiyalar mustaqil bo’lishi lozim.
Tejamkorlik va to’liqlik tamoyil tizimda funktsiyalar ikkilantirilishi mumkin emas. lekin texnologik va iqtisodiy cheklanishlarni hisobga olgan holda kiritilgan funktsiyalar foydalanuvchining istak va extiyolariga to’liq javob berishi lozimligini anglatadi.

Ochiq oshkoralik tamoyili. Dasturiy majmualar ishlab chiqish va ekspluatatsiyasi jahon tajribasi shuni ko’rsatadiki, tizimlarni yaratishda qator kelishuvlarga erishish lozim.Bunday kelishuvlar ishlab chiqilgan va ular bajarilayotgan tizimlarni ochiq oshkora deb atash qabul qilingan. Oshkora(ochiq) tizimlar standartiga rioya qilish tizimlar eksplulatatsiyasi va modernizatsiyasiga harajatlarni qisqartirishga, ishlanmalar sifatini oshirishga imkon beradi.Bu kelishuvlar quyidagilarni nazarda tutadi: