Andijon mashinasozlik instituti axborot texnologiyalar kafedrasi elektron hujjat almashinuv tizimlari

Bank elektron tizimiga qo’yiladigan talablar.
Komp’yuter tizimiga talablarni ifodalashdan avval tizimdan kim foydalanishi, bundan kim foyda olishi, tizimda qanday axborot ishlanishini aniqlab olish zarur. Agar komp’yuter tizimi kutubxona kitobxonlariga xizmat ko’rsatishni avtomatlashtirish uchun tashkil etilsa, aviachiptalar sotishni avtomatlashtiruvchi tizimga qaraganda boshqaroq talablar qo’yiladi. Shu nuqtai nazardan bank elektron taxlil qilamiz. Tizim foydalanuvchilari bank xodimlari bo’lib, ular hisoblash texnikasi va informatika bo’yicha mahsus kasbiy ta’limga ega emas. Ular uchun komp’yuter asosiy ishi uchun qo’shimcha yordamchi instrument.
Axborot texnologiyalardan foydalanish strategiyasini metodlar belgilaydi, ular yordamida zamonaviy biznes va bu o’zgarishlarni boshqarish yo’llari o’zgartiriladi. Zamonaviy bank faoliyatining foydaliligi ko’p jihatdan yuqori boshqaruvning o’z vaqtida va to’liq axborot bilan ta’minlanishiga bog’liq. Axborot boshqaruvi tizimi bankning o’z faoliyatidagi haqiqiy yordamchilari bo’lib, bozordagi holat bank operatsiyalari foydaliligi, mijozlar hisobi holati va boshqalarga oid axborotlarni ta’minlaydi. Ular yordamida olingan axborotlar bank tomonidan mijozlarga xizmat ko’rsatishni yaxshilash va shaxsiy maqsadlar uchun foydalanilishi mumkin.
Axborotni xujjatlashtirish qat’iy belgilangan qoidalar yordamida amalga oshiriladi. Bu qoidalarning asosiylari GOST 6.38-90 " Tashkiliy-boshqaruvchi xujjatlar tizimi. Xujjatlarni rasmiylashtirishga talablar", GOST 6.10.4-84 "Unifikaqiyalangan xujjatlar tizimi. Xisoblash texnika vositalari orqali yaratiluvchi mashina eltuvchilaridagi va mashinogrammalardagi xujjatlarga xuquqiy kuch berish" kabilar bayon etilgan. Bu GOSTlarda axborotga xujjat xuquqini beruvchi 31 ta rekvizitlar kuzda tutilgan, ammo bu rekvizitlarning barchasining xujjatda mavjudligi shart emas. Asosiy rekvizit - matn.
Birinchi davr – berilgan texnologiyaning tug’ilishi. uning tarqalishi katta emas, lekin samaradorlik ma’lum, shuning uchun foydalanish ko’lami ortib boradi.
Ikkinchi davrda – texnologiyaga talab barqaror va taklifdan o’zib ketadi. Bu o’sish tezlashuvi fazasi.
Uchinchi davr – o’sish sekinlashuvi davri, chunki taklif asta-sekin talabni ortda qoldiradi.
To’rtinchi davr – Etuklik davri, talab to’yinganligiga erishiladi.
Beshinchi davr – bu davrda pasayish yo`zaga kelib, berilgan texnologiyaga talab pasayadi va uning o’rniga boshqa, yanada samarali, jamoatchilik ehtiyojini yaxshiroq qondiruvchi texnologiya keladi.
Texnologiyalar hayot sikli qisqaroq hayot sikli qisqaroq hayot sikliga ega bo’lgan mahsulot (tovar)lar bilan tutib turiladi. Masalan, foydalanuvchining ish joyida axborot-hisoblash xizmatlari taqdim etish texnologiyasini qator mahsulotlar – IBM AT-3865 X IDX, IBM AT 486 sxIDX, Pentium, lokal hisoblash tarmoqlari ishchi stantsiyalari, mini EHM terminallari va boshqalar tutib turadi (qo’llabg’quvvatlaydi).