Termoelektrik effekt deb ataladigan narsa shundaki, har xil materiallardan ikkita o‘tkazgich (yoki yarim o‘tkazgich) yopiq zanjir hosil qiladi. Ikki kontakt harorati T va T0 har xil bo‘lsa, kontaktlarning zanglashiga olib keladigan elektromotor kuch hosil bo‘ladi. Termoelektrik ta’sir natijasida hosil bo‘lgan elektromotor kuchga kontakt elektromotor kuch va harorat farqi elektromotor kuch kiradi.
Termoelektrik effekt harorat farqlarini elektr kuchlanishiga va aksincha termojuft orqali to‘g‘ridan-to‘g‘ri aylantirishdir. Termoelektrik qurilma har bir tomonida har xil harorat bo‘lganda kuchlanish hosil qiladi. Aksincha, unga kuchlanish qo‘llanilganda issiqlik bir tomondan ikkinchi tomonga uzatiladi va harorat farqini hosil qiladi. Atom shkalasida qo‘llaniladigan temperatura gradienti materialdagi zaryad tashuvchilarni issiq tomondan sovuq tomonga diffuziyalanishiga sabab bo‘ladi. Bu elektr ishlab chiqarish uchun foydalanish mumkin, harorat o‘lchash yoki ob’ektlar harorati o‘zgartirish. Isitish va sovutish yo‘nalishi qo‘llaniladigan kuchlanish chunki, termoelektrik qurilmalar harorat kontrolorleri sifatida foydalanish mumkin.
Termoelektrod similar.
Termoelektrod similar.
Termoelektr termometrni o‘lchash asbobi bilan ulaydigan simlar shunday materillardan tayyorlanadiki, ular o‘zaro juft bo‘lib, o‘zlari ulangan teroelektr termometrlar hosil qiladigan EYuK ni (o‘sha temperaturalarda) hosil qiladi. Bunday talab tahminan 100°C temperatura bilan chegaralanadi, bundan yuqori temperaturada termoelektr termometr va ulaydigan simlarning tavsiflari bir-biridan farq qilishi mumkin. Bunday bo‘lishiga yo‘l qo‘yiladi, chunki ulaydigan simlarning temperaturasi, odatda, yuqori bo‘lmaydi. Ko‘rsatilgan talablar bajarilganda, termokompensatsion simlar termoelektr termometrni (termoparani) ulaydigan simlar uzunligi qadar uzaytiradi, termoparaning erkin uchlari esa TEYuK ni o‘lchashga mo‘ljallangan asbobning klemmalarida bo‘lib qoladi. Yuqorida ko‘rsatilgan talabga rioya qilmaslik termoparaning erkin uchlarini o‘lchash simlari bilan ulaydigan joylarda choklarning paydo bo‘lishi natijasida “parazit” TEYuK hosil bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Agar uzaytiruvchi simlar termometrniki kabi darajalash tafsilotiga ega bo‘lsa, “parazit” TEYuK hosil bo‘lishidan xalos bo‘linadi.
