Animatsion lavhalar yaratish reja: Kirish Flash dasturi bilan ishlash asoslari

ma’lumot va Actions paneli bilan ishlash. Flash dasturi Actionscript dasturlash 
tiliga asoslangan bo'lib, bu til dasturlashtirishdan yiroq bo'lgan insonlar ham 
tushunishi uchun juda oddiy qilib yaratilgan. Flash dasturiga Actionscriptdan 
foydalanmasdan turib ham oddiy roliklar, chiziqli animatsiyalar yaratish mumkin, 
lekin tuzilgan dastur samarali, mukammal va oson boshqarish mumkin bo'lishi 
uchun Actionscriptdan foydalanishga to'g'ri keladi. Chindan ham interfaol 
dasturlar yaratish uchun Actionscript dasturlash tilini o'rganib olish kerak. 
Actionscript obyektga yo'naltirilgan dasturlash tili hisoblanadi. U sintaksis 
jihatidan "JavaScript" ga o'xshab ketadi. Actionscript boshqa dasturlash tillariga 
o'xshab o'zining maxsus sintaksisiga, rezervlashgan so'zlariga, operator va 
ma'lumotlarni o zida saqlash uchun islatiladigan o'garuvchilariga ega. Actionscript 
o'zining obyekt va funksiyalariga ega va u foydalanuvchiga o'zning obyekt hamda 
funksiyalarni yaratishga imkon beradi. Flashda script yozish uchun Actionscript 
tilining barcha imkoniyatlarini bilish shart emas. Oddiy buyruqlardan foydalanib 
ham scriptlar yaratish mumkin. Actionscript tilini o'rganishdan oldin, Actions 
(harakat) paneli bilan tanishib chiqishimiz kerak. Uni ochish uchun sarlavha satri 
ustiga sichqonchani bir marta chertish kifoya. Agar ekranda Actions paneli 
bo'lmasa [F9] tugmasini bosish orqali ham uni ishga tushirish mumkin. Bitta 

---

rolikda juda ko'p rolik bo'lishi mumkin. Dastavval Actionscriptda roliklarni 
qayerlarda o'rnatish mumkinligini ko'rib chiqamiz. Roliklarni asosiy kadrlarga, 
tugmalarga va movie kilplarga joylashtirish mumkin. Grafik obyektlar va 
boshqalarga roliklarni joylashtirib bo'lmaydi. Hozirda rolikni qaysi obyektga 
kiritilayotganini bilish juda oson, buning Actions panelining sarlavha satridagi 
yozuviga e’tibor berish kerak. Masalan, tugmani belgilasak, Actions panelining 
sarlavha satridagi yozuvi “Actions - button” ga, agar movie clipni tanlasak, 
“Actions - movie clip” ga o'zgaradi, hechnarsa belgilanmaganida “Actions - 
frame” ya’ni joriy kadr belgilangan bo'ladi. Kursor joylashgan oq rangli maydon 
skript kiritiladigan may don bo'lib, uning yuqori chap qismida buyruqlar oynasi 
joylashgan. Bu oynadan skriptga joylashtirish mumkin bo'lgan turli xil harakatlar 
joylashgan. Flashni ishlayotgan foydalanuvchilar uchun oyna bilan ko'p ishlashni 
tavsiya etamiz. Dastur matnni buyruqlar oynasi va klaviatura orqali to'g'ridan - 
to'g'ri kiritish mumkin lekin, Actionscriptda bosh harflar va kichik harflarni o'rni 
almashsa yoki tinish belgilari noto'g'ri ishlatilsa kiritilgan dastur matnni xato 
hisoblaniladi. Dasturda ishlash bo'yicha ko'nikma hosil bo'lmaguncha buyruqlarni 
yozishda shu oynadan masq qilsh maqsadga muvofiq. Buda har bir papkalar ichida 
faqatgina harakatlar emas, balki turli xil funksiyalar, o'zgarmaslar, o'zgaruvchilar, 
operatorlar, metodlar, xususiyatlar, sikllar, izohlar va boshqalar joylashgan. Biror 
harakatni joylashtirish uchun papkalardan birini ochamiz, kerakli buyruqni topib, 
uni ustiga sichqoncha tugmasini bosib, rolik kiritiladigan maydon ustiga qo'yib 
yuboramiz, yoki shu buyruq ustiga sichqonchani ikki marta chertib qo'ymiz. Agar 
kerakli buyruq qaysi papkada joylashganligini unitib qo'ygan bo'lsangiz, u holda 
“indeks” papkasidan foydalaning. Bu papkda Flashda ishlatiladigan barcha 
buyruqlar alfavit bo'yicha tartiblab qo'yilgan. Buyruqlar oynasini yopish uchun 
oynaning o'ng tomoni markazida joylashgan uchburchakchani bosish kerak. Agar 
buyruqlar oynasi yopib qo'yilgan bo'lsa, kerakli buyruqlar skript kiritiladigan 
maydon ustida joylashgan [plus] [+] tugmasi yordamida kiritish mumkin. Bu 
tugmada asboblar oynasidagi barcha funksiyalarning nusxasi joylashtirilgan. 
Quyida “stop()” buyrug'ining ikki xil usulda asboblar paneli va [plus] tugmasi 

---

yordamida 
joylashtirish 
ko'rsatib 
o'tilgan.