Aniqlash. Transformatorlarni ichki izolyatsiyasini holatini aniqlash. Elektr jihozlarni sinash usullari

8. Transformator moyining va qattiq izolyatsiyasini namligini aniqlash. 
Transformator moyini sinovlarini transformator bakidan va yuqori 
kuchlanish kirishlaridan sinov uchun olingan moy namunalarida oʻtkaziladi. 
Transformator moyi sinovlarini xajmiga moyni elektr mustaxkamligi U
pr
ni va 
dielektrik yoʻqotuvchanlik burchagi tg δ ni aniqlash kiradi. 
Suyuuq dielektrik izolyatsion material sinalayotganda undan sinov uchun 
namuna (proba) olinadi. 
U
pr
-teshib oʻtish kuchlanishini aniqlash quyidagicha maxsus yacheyka –
idishda bajariladi. 
1-sinov olib borish idishi 2-elektrodlar 
Idish sinalayotgan izolyatsion materialga ta’sir etmasligi, erimasligi kerak. 
SHuning uchun idish shisha, plastmassa yoki kvartsdan tayyorlangan boʻladi. 
Elektrodlar yarim sferik yuzali 25 mm radiusli boʻlib latundan tayyorlanadi 
va idishni ostki qismiga parallel bir oʻqda yotgan xolda idish yon devorlariga 
maxkamlangan boʻladi. Elektrodlar orasidagi masofa (2,5±0,05) mm dan, 
elektrodni sinalayotgan dielektrik suyuqlikka botishi 40 mm dan, elektrodni 
yuqori qismidan idishni devorlarigacha boʻlgan masofa 12 mm dan kam 
boʻlmasligi kerak. Yacheyka-idishni konstruktsiyasi uni oson qisimlarga ajratish 
va elektrodlarni chiqarib tozalash, yuzasini tekislashga moslashgan boʻlishi kerak. 
Sinov oldidan quriq va toza yacheyka-idishni sinalayotgan dielektrik 
suyuqlik bilan chayib tashlanadi, soʻngra U
pr
-teshib oʻtish kuchlanishini aniqlash 
uchun sinalayotgan suyuq dielektrik bilan toʻldirilib ustki qopqogʻi yopiladi. Idish 

---

devorlarida xavo pufakchalari paydo boʻlib qolmasligi uchun suyuqlikni asta-
sekinlik bilan quyiladi. 
U
pr
-teshib oʻtish kuchlanishini aniqlash uchun sinov 6 martadan kam 
boʻlmagan xolda oʻtkaziladi. 
Yopishqoqlik (вязкоць) 50
*
10
-6
m
2
/sek dan kam suyuq dielektriklar uchun 
sinov bir marotaba toʻldirilgan suyuqlik bilan oʻtkazilsa, yopishqoqlik 50
*
10
-6
m
2
/sek dan katta suyuq dielektriklar uchun xar bir sinovdan soʻng suyuqlik toʻkib 
tashlanib yacheyka –idish qayta yangi suyuqlik bilan toʻldiriladi.
Suyuq dielektriklarni elektr mustaxkamligi AMI-60, AII-70, AMI-80
maxsus apparatlari yordamida aniqlanadi. 
Suyuq dielektriklarni sinov vaqtidagi elektr mustaxkamligini ushbu 
apparatlarda oʻrnatilgan kilovoltmetr koʻrsatgichidan aniqlanadi. 
Natijaviy xulosa uchun 6 ta sinov natijalarini birinchisini xisobga olmagan 
xolda oʻrtacha arifmetik qiymati olinadi. 
Toza va quruq transformator moyini davlat standarti boʻyicha
ekspluatatsiya qilinayotgan elektr qurilmaga quyilgandan soʻngi eng kichik teshib 
oʻtish kuchlanishini qiymatlari kV da: 
Elektr qurilmalar Teshib oʻtish kuchlanishi 
15 kV gacha 25 kV 
15 kV dan 35 kV gacha 30 kV 
60 kV dan 220 kV gacha 40 kV dan kam boʻlmasligi kerak
330kV dan 500 kV gacha 50 kV dan kam boʻlmasligi kerak