Annotatsiya: Maqolada Enaxon Siddiqova she'riyatida eng ko'p qo'llangan metafora hodisasi grammatik jihatdan tahlil qilingan,metaforaning ma'no turlari o'rganilgan hamda shoira she'rlari yuzasidan tahlil etilgan. Kalit so

Dilnavoz Abdurahimova
Farg‘ona davlat universiteti
filologiya fakulteti talabasi
Enaxon Siddiqova she’rlarida qo‘llangan metaforalarning semantik tahlili


Annotatsiya: Maqolada Enaxon Siddiqova she'riyatida eng ko'p qo'llangan metafora hodisasi grammatik jihatdan tahlil qilingan,metaforaning ma'no turlari o'rganilgan hamda shoira she'rlari yuzasidan tahlil etilgan.
Kalit so'zlar: fitonim, tasviriy vositalar,ko'chim,o'z ma'no,belgi,semema.
Semantic analysis of metaphors used in Enakhon Siddikova's poems

Annotation: In the article, the phenomenon of metaphor most often used in Enakhon Siddikova's poetry is grammatically analyzed, the meaning types of metaphor are studied, and the poet's poems are analyzed.
Key words: phytonym, pictorial image, migration, meaning, sign, symbol.
Семантический анализ метафор, использованных в стихах Энахон Сиддиковой


Аннотация: В статье грамматически анализируется явление метафоры, наиболее часто используемое в поэзии Энахон Сиддиковой, изучаются смысловые типы метафоры, анализируются стихотворения поэтессы.
Ключевые слова: фитоним, живописный образ, миграция, значение, знак, символ.
Metafora haqida umumiy ma’lumot
Metafora- bu narsa yoki harakatni tushuntirish uchun boshqa obyekt yoki harakatning xususiyatlaridan foydalaniladigan adabiy yoki ritori figura hisoblanadi. Ya'ni u qo'lga kiritmoqchi bo'lgan g'oyani yana-da yaxshiroq ifodalash uchun o'xshashlikdan foydalaniladi. Masalan: Sochingiz ertalab quyoshidir.Uning sochlari u tushuntirmoqchi bo'lgan obyekt bo'ladi va ular ertalab quyoshi bu sochlar juda sariq yoki oltin rangda ekanligini aytmoqchi bo'lyapti. Shunday qilib, metaforadan quyidagi tushunchalar olinadi:
- taqqoslash yordamida go'yani tushuntirishga yordam beradi;
- ya'ni buni so'zma-so'z qabul qilmaslik kerak ( sochlar quyosh bo'la olmaydi), lekin u bu o'rinda ramziy ma'noda qo'llanilgan;
- bular she'riyatda yoki adabiyotda juda ko'p ishlatiladi va bu shuni anglatadiki, u odatda kontsetipsiyani bezash uchun mo'ljallangan bo'ladi. ( Osmondagi har bir yulduz- bu siz uchun yig'lagan ko'z yoshim).
- ular go'zallik tushunchasini hisobga ilmagan holda, bo'rttirilgan ifoda shakli sifatida ha ishlatilaolishi mumkin ( Bu xabar meni o’limga olib keldi).Badiiy matnda qо‘llanilgan о‘xshatishlar tadqiqi bо‘yicha F.Usmonov¹D.Ashurov²lar ishlari alohida ahamiyatga ega. Shuningdek, N.Umarovaning “Alisher Navoiy asarlarining lisoniy-konseptual tadqiqi” mavzusidagi doktorlik(DsC) dissertatsiyada ham Navoiy ijodida qо‘llanilgan о‘xshatish konstruksiyalarining kognitiv xususiyatlari qiyos kategoriyasi doirasida tahlil etilgan.³О‘xshatishlarni turli semantik guruhlarga ajratish, xususan, ularni ornitomik, zoonimik, biomorfik kabi kodli о‘xshatishlarga bо‘lib, tasniflash usulini G.Roziqova,⁴ R.Jо‘rayeva,⁵ Z.Ma’rufova⁶ kabi olimlar tadqiqotlarida uchratish mumkin.Metaforalarni tasniflar ekan, tadqiqotchi A.Xo‘jamqulov uning quyidagi turlarini farqlaydi: